Vierprogramma roept vragen op

Wie maakt echt Karens plaat?

Karen Damen ruimt haar kelder op. Ze telefoneert met Will Tura, gaat lunchen met Jeve Neve en vertelt haar moeder dat ze een plaat gaat maken. Maar een plaat maken, dat doet ze in de eerste aflevering van Karen maakt een plaat niet. Aan het einde van die episode weet Damen zelfs nog niet welk muziekgenre ze wil, of in welke taal ze gaat zingen. Is het beeld dat zo gewekt wordt ‘een aanfluiting voor de muzieksector’, of is dit hoe het eraan toe gaat?

Dat het onderwerp gevoelig ligt, merken we meteen. De eerste producer die we bellen, breekt het gesprek af nog vóór we een vraag kunnen stellen. ‘Dat ze haar plaat maakt, maar laat mij erbuiten.’ Een andere sms’t dat hij ‘zich liever niet in het debat mengt’.

Daan Stuyven heeft het programma niet gezien, maar bij de hevigste reacties speelt volgens hem een typisch Belgisch fenomeen. ‘Als je in Frankrijk zegt dat je zingt, is de volgende vraag altijd: ben je een artiest of een vertolker? Schrijf je je nummers zelf of interpreteer je die van anderen? Muziek vertolken is daar niet minderwaardig. Bij ons ligt dat anders. Veel iconische muziek is nochtans niet geschreven door de persoon die ze zingt.’

Frank Sinatra

Ook muzikant en muziekmanager Bob Savenberg verwijst meteen naar zangers als Frank Sinatra en Elvis Presley. ‘Nooit iets zelf geschreven, maar hun interpretatie heeft van die muziek wel klassiekers gemaakt.’ Savenberg heeft woensdagavond wél gekeken. ‘Karen maakt een plaat is in de eerste plaats een tvprogramma. Het wordt allemaal grotesker voorgesteld dan het is. Als Karen Damen in de eerste aflevering alles al perfect zou weten,

dan valt er niets meer te vertellen.’

Zanger en tvmaker Stijn Meuris is kritischer. ‘De plaat van Damen past perfect in de 360gradenaanpak van zo’n commerciële zender. De muziek is een bijproduct.’ Meuris ziet het als een sign

of the times. ‘In de VS gebeurt het voortdurend: meisjes met een leuk stemmetje en veel volgers op Instagram gaan plaatjes maken. Dan staan ze plots achter een microfoon nummers in te zingen. En de muziek? Die ís er gewoon. Alles wordt op sociale media in beeld gebracht, behalve het creatieve proces. De mensen die de muziek gemaakt hebben, zijn ingehuurd en blijven buiten beeld. Sterker: ze hebben elkaar vaak niet eens ontmoet. Voor mij, en dat is wellicht eigen aan mijn generatie, moet muziek in het repetitiekot ontstaan. Dan ontstaat een creatief proces van weken, waarbij alle groepsleden een inbreng hebben. Dat is blijkbaar geen must meer. Jonge muziekliefhebbers luisteren veertig seconden naar een nummer. Ze vragen zich niet meer af wat de artiest wil vertellen. Terwijl die professioneel uitbestede muziek zo akelig perfect klinkt dat het oninteressant wordt.’

Eurosong

‘In de muziekbusiness gaat het er al sinds het begin van de popmuziek zo aan toe’, zegt producer David Poltrock. Hij begrijpt de verontwaardiging rond Karen

maakt een plaat niet. ‘Bovendien: hoe authentiek zijn bands als Foo Fighters of Metallica nog? Die hebben ook een heel team rond zich verzameld dat ervoor zorgt dat ze genoeg rock uitstralen en credibel zijn.’ Voor Poltrock is het perfect normaal dat een zanger zich laat helpen. ‘Toegegeven, soms is het heel extreem. Op dit moment brengen alle landen bijvoorbeeld hun Eurosongkandida ten in stelling. Daarvoor worden naarstig nummers geschreven en verkocht. Om de beste nummers te pakken te krijgen, wordt er soms zwaar gelobbyd. Uitgevers zijn druk in de weer om nummers aan artiesten te slijten. België heeft dat in het verleden ook gedaan. Net hetzelfde gebeurt overigens als topartiesten als Adele een plaat maken. Dan worden er pitches uitgeschreven, briefings voor auteurs en componisten. Adele kiest en schaaft bij.’

Poltrock werkt enkel met mensen die betrokken willen zijn bij het creatieve proces. ‘Het mag schuren in de studio. Liever ruzie dan een artiest in een hoekje die alles oké vindt. Eerst overleggen we wekenlang. Door Spotifylijstjes te maken en naar elkaar door te sturen, probeer ik een sound te vinden. Eens we ongeveer weten wat we willen, breng ik een schrijfteam rond de tafel. Tijdens het schrijven blijft de artiest betrokken. Hij of zij kiest niet alleen nummers, maar blijft bij het hele proces betrokken. Alleen zo kom je tot een eindresultaat waarmee de artiest ook gelukkig is, en alleen zo is hij in staat om de muziek achteraf ook te belichamen.’

De kijkcijfers vielen vorige week nog wat tegen – er waren amper 220.000 kijklustigen. Misschien is wat meer betrokkenheid wel de gouden tip. Ruzie in de studio? Werkt altijd op tv.

‘Dit is in de eerste plaats een tvprogramma. Het wordt allemaal grotesker voorgesteld dan het is. Als Karen Damen in de eerste aflevering alles al perfect zou weten, dan valt er niets meer te vertellen’

BOB SAVENBERG

Muzikant en muziekmanager