EEN KWESTIE VAN GELOOFWAARDIGHEID
Liever dan zich nog een paar uur murw te laten slaan in een parlementair debat, hield de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Halbe Zijlstra (VVD), gisternamiddag de eer aan zichzelf. Hij nam ontslag, nadat was gebleken dat hij had gelogen over een ontmoeting met Vladimir Poetin jaren geleden. De Russische president zou daarbij hebben laten uitschijnen dat hij een GrootRusland nastreeft, met inbegrip van WitRusland en de Baltische staten en, waarom niet, ook Kazachstan.
Zijlstra had het verhaal uit de tweede hand, van een toenmalige topman van de oliegroep Shell, gaf hij uiteindelijk toe. Hij probeerde zich nog te redden door te beweren dat hij zijn bron had willen beschermen, maar toen de betrokkene aan de Volkskrant verklaarde dat Zijlstra het verhaal sterk had aangedikt, verdampte de steun van de coalitiepartners. De regering van zijn partijgenoot Mark Rutte heeft in de Tweede Kamer slechts één stem op overschot.
Het was een kwestie van geloofwaardigheid geworden. Zijlstra had net vandaag, de ironie van het lot, een afspraak met zijn Russische evenknie Sergej Lavrov. Daar op tafel slaan omdat de Russen blijven ontkennen dat ze iets te maken hebben met het neerschieten boven Oekraïne van vlucht MH17 in juni 2017, waarbij vooral Nederlandse slachtoffers vielen, zou in de gegeven omstandigheden nogal belachelijk zijn geweest. Zijlstra was op de sociale media al dagen het mikpunt van spotprenten die hem op alle denkbare historische gebeurtenissen situeerden, van de Slag van Waterloo over de val van de Berlijnse Muur tot de moord op JFK, met de hashtag #zijlstrawaserbij.
Is dit opnieuw zo’n geval waarin een politicus wordt opgejaagd door een losgeslagen meute, waardoor bekwame mensen weer minder geneigd zullen zijn zich voor een baan in de politiek te melden? Daar lijkt het niet op. Zijlstra had zich met zijn nepnieuws over een agressief Rusland in de kijker gespeeld om zijn carrière te bevorderen. Hem nog langer steunen had Rutte zelf in het gedrang kunnen brengen.
Het getuigt van een gezonde politieke cultuur dat zo’n politicus publiek tot het inzicht komt dat hij onhoudbaar is geworden, en dat hij de regering waartoe hij behoort, schaadt. Dat is netter dan dat hij door een eerste minister tot ontslag moet worden gedwongen, en zeker netter dan dat hij blijft zitten omdat zijn partij haar partners bedreigt met de val van het kabinet. Zulke reinigingsprocessen onderstrepen dat een ministerschap geen eigendom is van een politicus of een partij, maar van de democratie zelf.
Ontslag minister Zijlstra getuigt van gezonde politieke cultuur