‘Dubbele boekhouding’ zaait twijfel over bossen

De Vlaamse overheid rapporteert al jaren lagere cijfers aan Europa dan wat minister Schauvliege aan het publiek communiceerde.

Verdwijnt er bos in Vlaanderen? Of groeien onze bossen aan? Daarover is er de jongste vijf jaar veel discussie geweest, ook omdat gemorreld werd aan de methode om de bossen in kaart te brengen. Dat leidde tot sprongen in de statistieken die ten onrechte de indruk gaven dat er bos was bijgekomen. Nu doen nieuwe (en afwijkende) cijfers hun intrede in het debat.

Volgens gegevens die de Vlaamse overheid heeft overmaakt aan het Europees Milieuagentschap, zou het bosoppervlak sinds 1989 (het referentiejaar voor Europa) tussen 152.000 en 160.900 hectare geschommeld hebben. In 2016 zou er in Vlaanderen 153.900 hectare aan bos geweest zijn. Dat is minder dan de Vlaamse overheid de jongste vijf jaar heeft gesteld op basis van de eigen ‘boswijzer’.

Vlaanderen rapporteert jaarlijks aan Europa hoeveel grond ingenomen is door bos. Dat is een van de parameters om de uitstoot van CO2 en de verwijdering van het broeikasgas uit de lucht te bepalen. Vlaams Parlementslid Bruno Tobback (SP.A) heeft de gerapporteerde cijfers over het bosoppervlak opgevraagd bij Vlaams minister van Natuur Joke Schauvliege (CD&V).

Tobback spreekt van een ‘dubbele boekhouding’ van de Vlaamse bossen. ‘In 2013 meldde de minister bijvoorbeeld dat er 185.000 hectare bos was in Vlaanderen, terwijl aan Europa voor dat jaar slechts 157.000 hectare gerapporteerd werd. Eind vorig jaar maakte het Agentschap Natuur en Bos bekend dat er volgens de nieuwste telmethode in 2015 zo’n 164.000 hectare bos was. Dat is 10.000 hectare meer dan wat aan Europa werd doorgegeven voor dat jaar.’

Het kabinet van Schauvliege vindt dat er ‘appelen met citroenen’ worden vergeleken. ‘De cijfers voor Europa worden anders gegenereerd’, aldus woordvoerder Jan Pauwels. ‘De oppervlakte van een bos moet minimum 0,5 hectare bedragen, en bomen in stadsparken en tuinen mogen niet worden meegerekend.’

Tobback vindt het onbegrijpelijk dat al jaren geen eenduidig cijfer geplakt kan worden op het bosoppervlak in Vlaanderen. De onduidelijkheid over hoeveel bos Vlaanderen heeft, is inderdaad groot. Eind vorig jaar hield de commissie Leefmilieu van het Vlaams Parlement een hoor

‘In 2013 meldde de minister dat er 185.000 hectare bos was in Vlaanderen, terwijl aan Europa slechts 157.000 hectare gerapporteerd werd

zitting over hoe het bosoppervlak het best bepaald kan worden. Dat Europa een andere telmethode hanteert dan Vlaanderen voor eigen gebruik, versterkt alleen de verwarring onder leken en experts.

Oud bos verdwijnt

‘Er werd de voorbije jaren over het bosoppervlak in Vlaanderen veel gezegd wat achteraf niet bleek te kloppen’, zegt Bert De Somviele, directeur van de natuurvereniging Bos+. ‘Zoals toen minister Schauvliege in 2013 had aangekondigd dat er in twee jaar tijd 8.000 hectare bos bij was gekomen. Later bleek dat er op de kaart een te grote oppervlakte onterecht als bos ingekleurd was. Het is onderhand duidelijk dat de methode voor de bepaling van het bosoppervlak nog altijd niet op punt staat.’

Het kabinet van minister Schauvliege beklemtoont dat, ongeacht de methode, het bosoppervlak niet lijkt te krimpen. ‘Ons bosoppervlak is sinds 1989 niet verkleind. Dat is het belangrijkste.’

Volgens Tobback is dat evenwel niet het hele verhaal. Het baart de SP.A’er zorgen dat sinds 1989 stelselmatig oud bos vervangen is door herbebossing, dus nieuwe bomen. Die slaan minder CO2 op dan de oude bossen. Volgens de cijfers die aan Europa zijn overgemaakt, is sinds 1989 ruim 10 procent van de bossen vervangen door (her)bebossing.

BRUNO TOBBACK Vlaams Parlementslid SP.A