Leven als een koe in Friesland
Op bezoek in het rusthuis van Hermien
VAN ONZE REDACTRICE SARAH VANKERSSCHAEVER FOTO’S PATRICK POST
ZANDHUIZEN/FRIESLAND I Ze heeft zelfs een eigen hashtag: #MeKoe. De Nederlandse koe Hermien was de voorbije twee maanden trending op sociale media, nadat ze het in het slachthuis op een lopen had gezet en zo aan de dood was ontsnapt. Tot afgelopen zondag bleef ze moeilijk te vangen, ook al hoefde ze niets meer te vrezen: Bert Hollander van koeienrusthuis De Leemweg in Zandhuizen (Friesland) had een plek vrij. Ze was welkom.
Op Berts boerderij verblijven 47 koeien. Jong en oud, roodharig en zwart, vrouwelijk en castraat, binnenlands en buitenlands: de stal is multicultureel, intergenerationeel en –door de knip– formeel geen bordeel. De mens zou er zowaar nog iets van kunnen leren. ‘Ja, moet je weten, het is nogal wat geweest, deze week’, zegt Bert, terwijl hij z’n muts op haar plaats schuift. ‘Iedereen doet z’n zeg over Hermien. Denkt te weten wat Hermien nodig heeft. Wat Hermien wil. Wel, zal ik je iets zeggen? Ze heet eigenlijk Joke.’
Tussen twee vuren
Boer Bert zit naar eigen zeggen – ‘naaaah, lekker warm, toch?’ – tussen twee vuren. Enerzijds is er de Partij voor de Dieren, de politieke partij in Nederland die een dier en milieuvriendelijker beleid op de agenda heeft. Die zette een crowdfunding op en zamelde in geen tijd 50.000 euro in om Hermien te redden van de fataliteit. PvdD is blij dat Hermien een rustig leven tegemoet gaat in koeienrusthuis De Leemweg.
Minder blij, anderzijds, zijn de veganisten. ‘Ja, die vinden dus dat een koe in het wild hoort’, zegt Bert. ‘Buiten, zoals vroeger. Dan zien ze een foto van Hermien die aangebonden staat in de stal en krijg ik allerlei nare berichten. Nou, kan ik wel tegen. Dik vel.’
Dat aanbinden is nog even nodig, zo blijkt als we de stal binnenstappen. Terwijl de andere dieren rustig hun hooi eten, volgt Hermien de onbekende sujetten met witte argusogen. Ze is schichtig en duidelijk nog onder de indruk van de vangst, afgelopen zondag, en van haar nieuwe plek.
Die plek is wel wat. Uniek, om te beginnen: in Nederland en België is De Leemweg de enige boerderij waar koeien mogen sterven van ouderdom. ‘Eentje had een inwendige bloeding en een andere kreeg iets aan het hart’, herinnert Bert zich. ‘De meeste koeien moeten we laten inslapen omdat ze niet meer rechtop geraken. Dan is een koeienverhaal uit. Gemiddeld is dat na zeventien jaar.’
Zandbak
In een tweede, halfopen stal staat een tiental koeien in een grote zandbak. Dat zijn letterlijk de buitenbenen: de een heeft een misvormde poot, de andere staat krom van de ouderdom. ‘De oudste koeien stappen niet, ze sloffen’, zegt Bert. ‘Dan is zand aangenamer. Ook omdat het bed zich dan naar hun oude lijven en uitstulpingen vormt.’ Een tatami voor de koeien, zeg maar.
Het zijn echte personages, de dieren. Ze hebben allemaal een naam en een verhaal. De tweeling, bijvoorbeeld: mishandeld als kalf, de ene helft hield er een eetstoor nis aan over. ‘Wil altijd uit een ander z’n bord eten.’
Samen met de andere dieren op de boerderij kun je zo een animatiefilm maken. Claartje, met haar 25 jaar de oudste koe van Nederland. Thea, de geit met pleinvrees. De kip Muppet, ‘echt gestoord, heeft een relatie met m’n laarzen’. Poes Noortje, die vindt dat er al genoeg aandacht naar die koeien gaat, waarop ze haar klauwen in Berts broek zet. Bert vindt het allemaal prima. ‘Het is hier goed, joch. De dieren zijn blij. Alleen de mensen zagen.’
‘Het is hier goed. De dieren zijn blij. Alleen de mensen zagen’
BERT HOLLANDER
De Leemweg
‘Iedereen denkt te weten wat Hermien nodig heeft en wat Hermien wil’
BERT HOLLANDER
De Leemweg