ALS EEN KLEUTER GEROLD DOOR EEN RUSSISCH KOPPEL

‘Elk museum heeft wel een vals stuk’, relativeerde Bozardirecteur Paul Dujardin ooit, nadat was gebleken dat zijn museum een valse Mondriaan had tentoongesteld. Of de 26 werken van Russische avantgardekunstenaars in het Gentse Museum voor Schone Kunsten vervalsingen zijn, kunnen we niet met zekerheid stellen. Met de dag groeit de kans dat het om flink boerenbedrog gaat. De imagoschade oogt navenant.

Met de teruggave van de 26 werken – de Toporovskicollectie bevat onder meer werken van Kazimir Malevitsj en Wassily Kandinski – aan de eigenaars, kwam een einde aan een merkwaardig ‘circus’, om minister van Cultuur Sven Gatz te parafraseren. Hij kan zich de uitgave van 50.000 euro besparen, vrijgemaakt om de echtheid van de collectie te onderzoeken. Zo ziet de minister het verhoopte ‘kennistraject’ om dergelijke gebeurtenissen in de toekomst te vermijden in rook opgaan.

Voor enkele politieke en museale verantwoordelijken blijft het een pijnlijke geschiedenis. Gatz beweert nog steeds dat het Gentse museum ‘de normale voorzorgsmaatregelen’ heeft genomen. Steeds meer lijkt het erop dat directrice Catherine de Zegher als een amateur werd gelijmd door de charmes van het in Brussel verblijvende koppel Toporovski.

De selectie was te mooi om waar te zijn en zou in normale omstandigheden alleen in topmusea thuishoren. Verschillende musea weigerden het aanbod omdat ze het zaakje niet vertrouwden. Bovendien bleken de werken door de bruikleengever te zijn verzekerd, terwijl normaal gezien de bruikleennemer dit voor zijn rekening neemt. Bij heel wat werken vielen ten slotte de herkomst en de geschiedenis niet te achterhalen.

Ook Gatz ging in de fout. In een poging om het museum en de Gentse schepen van Cultuur – een oude medestrijder bij Spirit – uit de wind te zetten, wilde hij belastinggeld uitgeven om de echtheid vast te stellen. Dat was de wereld op haar kop. De minister wilde kennelijk koste wat het kost de praatjes van het koppel geloven. Zelfs in die mate dat hij ervan uitging dat de door hem samengestelde expertencommissie haar werk kon doen. Een mondelinge overeenkomst bleek evenwel geen sikkepit waard.

De Toporovski’s lijken nu verbrand, maar kunnen gerust andere goedgelovige slachtoffers zoeken. Het museum dient niet eens een klacht in bij het gerecht voor de geleden schade. Rest de vraag waarom het Gentse stadsbestuur dergelijk mistasten met de mantel der liefde bedekt. Blijkbaar is het nemen van verantwoordelijkheid in de kunstwereld een loos begrip.

In de kunstwereld is het nemen van verantwoordelijkheid blijkbaar een loos begrip