Ode an den Ludwig
Een kathedraal. Werelderfgoed van de mensheid. Met ‘Ode an die Freude’ ook een van de meest verkitschte symbolen. Concertgebouw Brugge wijdt een Topstukweek aan Beethovens beroemde Negende Symfonie.
Tijdens de Topstukweek in Brugge wordt Beethovens Negende op diverse manieren tegen het licht gehouden en ontrafeld. In een luistercursus, in een dansvoorstelling, in een muzikaal experiment voor doven en slechthorenden. En uiteraard in twee uitverkochte liveconcerten, met Anima Eterna Brugge op het podium.
Onder leiding van Jos van Immerseel bracht dit orkest tien jaar geleden al een fel gesmaakte opname van de integrale symfonieën op historische instrumenten. In deze krant werd die toen omschreven als ‘modern, radicaal, spannend en rechtlijnig’. Binnenkort ligt ze als luxekoffertje weer in de winkel.
Korneel Bernolet (28), een van de jonge leeuwen uit het talentondersteuningsprogramma Anima Next Generation, neemt deze week het stokje over. Daarbij zet hij de stap van assistent naar gastdirigent.
Wat is er bijzonder aan de versie van Jos van Immerseel? Bernolet:
‘Ik ben opgegroeid met die van Simon Rattle en de Wiener Philharmoniker, met een behoorlijk dikke klank. Voor mij was vooral de vinnigheid een revelatie. Niet alleen in het tempo, maar ook in de transparantie en het detailwerk.’
‘Mijn versie zal in dezelfde lijn liggen. Het meest intensieve werk gebeurt bij Anima vooraf, met workshops en onderzoek. Alles begint bij de partituur, niet bij de saus van een interpretatie. Ons beeld van klassieke mijlpalen is zo vaak gekleurd. Er bestaat niet zoiets als een ultieme versie. Je moet
‘Er bestaat niet zoiets als een ultieme versie. Je moet niet per se willen afwijken, maar wel op ontdekkingstocht willen gaan’
niet per se willen afwijken, maar wel op ontdekkingstocht willen gaan vanuit de bron.’
‘Ik bouw dus verder op eerdere ervaringen van de Animamusici. En op Van Immerseels aantekeningen, die zijn partituur zowat onleesbaar maken (lacht). Vanuit mijn jeugdigheid zullen daar accenten bijkomen, maar dat zal zich uitwijzen tijdens de repetities.’
Hoe kijkt u zelf naar de ‘Negende’?
‘Door zijn omvang: als een kolos en een fijnmazig muzikaal smeedwerk. De symfonie lijkt in eerste instantie een onoverzichtelijk werk, met een ellenlange pastorale voor het slotdeel losbarst. Een grondige deconstructie was voor mij nodig om de grote lijn vast te houden. Het publiek snakt nu eenmaal naar een verhaal dat ergens naar toe gaat.’
Heeft dit werk nog een introductie en een opstap nodig?
‘Het is niet omdat je het thema kent, dat je deze symfonie op zak hebt. De Topstukweek wil bouwstenen meegeven om het werk bevatbaar te maken. Vooral dan de immense drie kwartier die aan de Ode an die Freude voorafgaat.’
Hoe bereidt Anima Eterna Brugge zijn toekomst verder voor?
‘Er wordt constant vooruitgekeken, en door Jos van Immerseel en de musici samen nagedacht en gewerkt rond het verdere verhaal.’
‘Zelf vind ik het een eer om met Jos’ geesteskind en orkest te werken, de zoektocht naar een historisch klankbeeld verder te zetten. Het zijn de jonge musici en dirigenten uit het project Anima Next Generation die nu de vruchten plukken van zijn werk. Een gigantisch cadeau.’