OUD NIEUWS MET EEN STRIK ROND
Zou een groot infrastructuurproject rond Antwerpen bijvoorbeeld geen goed idee zijn? Het is duur, maar het zal de mobiliteit flink verbeteren. Vandaar dat premier Charles Michel (MR) een Oosterweelplan heeft bedacht in het nieuwe investeringspact dat hij vandaag presenteert, maar waarvan de krachtlijnen al bekend zijn. Met dat pact wil hij 60 miljard euro in de economie en de infrastructuur pompen.
Vreugde in Antwerpen? Oosterweel is natuurlijk al lang beslist. Er ging net al een – symbolische – eerste spade in de grond. Het pact maakt ook melding van het voorstadsnet GEN rond Brussel, dat eveneens al, met vertraging, in uitvoering is. Zelfs de vervanging van de F16’s van de luchtmacht staat in het pact, al is die, hoeveel ze ook kost, toch een heel apart type investering. Ze was al beslist bij de regeringsvorming. De offertes moesten vorige week binnen zijn. Om het dan nog niet te hebben over pakweg het glasvezelnet van Proximus.
België investeert vanouds weinig in zijn infrastructuur – zie ook: vertraagde projecten, instortende tunnels, of kruispunten in het Gentse waarvan allang bekend is hoe gevaarlijk ze zijn, maar die nog altijd zwakke weggebruikers het leven moeten kosten. Het pact moet de indruk wekken dat de regering de achterstand nu wil inhalen. Maar ze doet het vooral door een strik te binden rond oud nieuws, rond wat al is beslist.
Het pact kijkt dus niet zozeer in de toekomst, maar in de achteruitkijkspiegel, met een overzichtje van de bestaande plannen. Veel ambitie of toekomstvisie spreekt daar niet uit.
Misschien was dat ook niet de bedoeling. Dit pact kan enkele technische voordelen opleveren, zoals goodwill bij de Europese Commissie. De premier – die kennelijk ongestoord ook het Vlaamse Oosterweel mee kan inpakken – ziet het pact als zijn volgende ‘werf’. Hij wil er vooral een teken van leven mee geven, tonen dat zijn regering nog niet is uitgewoond, dat er eendracht heerst in het ‘kibbelkabinet’, dat het er nog bruist van daadkracht en ideeën. Als het pact ergens in investeert, is het vooral in het imago van de coalitie. De verkiezingen komen tenslotte naderbij.
De regering organiseert wel vaker zulke fotomomenten. Het laatst was dat met het zogeheten Zomerakkoord, dat maanden later nog altijd slechts met haken en ogen aan elkaar bleek te hangen. Dan is het uiteindelijk nog niet zo gek dat er geen sprake is van een plan, maar van een pact, alsof het een conflict moet pacificeren.
Dat de verkiezingskoorts toeslaat, is niets om cynisch over te doen: het hoort bij het democratische spel. Al hoeft cynisme bij politici al evenmin. Ook zoals toen het de afgelopen dagen moeilijk werd om nog een beetje bij te houden wat zoal in de Vlaamse politiek leeft aan ideeën over de belasting op erfenissen. De voorbije dagen buitelden ze over elkaar heen. Maar leven ze ook echt?
Vooral bij Open VLD en sinds kort ook bij de NVA is de neiging groot om fors te snoeien in die fiscaliteit – aan modaliteiten en varianten geen gebrek. Wie niet uitkijkt, krijgt straks boven op zijn erfenis nog geld toe. Voor de SP.A mag het flink minder voor kleine en middelgrote erfenissen, om de fiscale druk naar de grote vermogens te verschuiven. Merkwaardig: de liberale econoom Paul De Grauwe vindt een analoog model het redelijkste, maar wel met een dubbel zo grote belastingvrije som. Ook de basisprincipes bleken erg verschillend: de enen streven naar wat ze zien als fiscale billijkheid, sommigen zien tegelijk wat in herverdeling, Open VLD vindt het een voordeel dat de staat zo minder fiscale middelen krijgt. Discussiestof genoeg dus.
Van al die bloemen die aan het bloeien gingen, werd de Gentse politicoloog Nicolas Bouteca een beetje lyrisch. ‘Reclame voor de politiek’, vond hij (op Twitter), het Vlaams Parlement krijgt zo de kans ‘om zich nog eens te tonen in een fundamenteel debat’. Dat is juist, maar het is niet waar – en er is geen cynisme nodig om dat te denken. Dat debat zal eigenlijk een dovemansgesprek tussen de meerderheid en de minderheid worden, en de eerste zal haar wil doordrukken. Zo is de praktijk: eerst zal de coalitie dat dossier ‘pacificeren’. Wat alvast voor het democratische debat geen reclame is. En als er wat van komt (deze week nog?), zal het beperkt blijven tot wat geneuzel in de procenten, ongeacht de grote politieke principes die in het geding zijn. Maar dat geneuzel levert straks wel wat snoepjes op voor een electoraal deelpubliek – goed voor het imago van de Vlaamse regering, of toch voor Open VLD.
Wie een jaar of twintig geleden waarschuwde voor de nieuwigheid die toen de perceptiepolitiek heette, heeft nu nog alle reden om bezorgd te zijn.
‘Transgenderingrepen op kinderen zijn morele vooruitgang, maar de religieuze traditie van besnijdenis van jongens moet het voorwerp worden van moraliserende wetgeving.’ Dat IJsland besnijdenis wil verbieden, vindt filosoof
WILLEM LEMMENS ‘arbritariteit van liberaal secularisme par excellence’ (op Twitter)
Als de federale regering ergens in investeert met haar investeringspact, is dat vooral in haar imago