Alle puzzelstukken liggen op tafel
Alles ligt nu op de federale regeringstafel om de puzzel van het Energiepact te leggen. Met welke argumenten moet de regering rekening houden?
BRUSSEL I De criteria waaraan de federale regering de energietoekomst wil toetsen, zijn bekend. Elektriciteit moet betaalbaar blijven, de energiebevoorrading moet gegarandeerd zijn, energie moet meer en meer duurzaam zijn, en de veiligheid moet gegarandeerd blijven.
1.
De betaalbaarheid is het thema dat de politieke geesten het meest beroert (zie hiernaast). De conclusie uit de resultaten van de jongste studies is eenvoudig: niemand kan de toekomst voorspellen, het hangt gewoon van de gasprijs af wat de gevolgen van de kernuitstap zullen zijn. Elke partij gelooft het scenario dat haar het best uitkomt. Van wetenschappelijk materiaal zal de uiteindelijke beslissing dus niet komen. De politici zullen zelf keuzes moeten maken.
2.
Op dat vlak is de Gentse professor Johan Albrecht erg categoriek: ‘Een ambitieus plan voor gascapaciteit tegen 2025 zal niet alleen energiezekerheid brengen, maar ook stabiliteit voor de komende decennia’, schrijft hij in de conclusies van zijn studie. Dat is een pleidooi om niet te blijven aanmodderen met verouderde kerncentrales die vroeg of laat toch dicht moeten.
Onze kerncentrales zijn trouwens niet langer de bakens waarop ons energiebeleid kan terugvallen. Sinds 2014 halen ze niet meer de hoge graad van betrouwbaarheid die hen voordien kenmerkte. Ook nu ligt er een kerncentrale stil: Doel 3. Niet voor een gepland onderhoud, wel omdat er betonrot werd vastgesteld. In de nieuwe studies wordt uitgegaan van een hoge beschikbaarheid.
3. Betaalbaarheid Bevoorradingszekerheid Veiligheid
De veroudering is ook een reden om extra aandacht te besteden aan de veiligheid van de kerncentrales. Van een grootschalige ramp, zoals in het Japanse Fukushima, is nooit sprake geweest, gelukkig maar. Maar de ouderdomskwaaltjes duiken steeds regelmatiger op.
De gevolgen van een echte ramp zouden enorm zijn. De kerncentrales van Doel liggen bijvoorbeeld niet al leen vlak bij de spil van de Vlaamse economie, de haven van Antwerpen, maar ook op een boogscheut van Antwerpen zelf, de grootste stad van Vlaanderen. De gevolgen van een nucleair probleem in Doel zouden onoverzichtelijk zijn.
Het is ook een reden waarom niemand kerncentrales wil verzekeren. In België dekt een consortium van verzekeringsmaatschappijen een deel van het risico, maximaal 1,2 miljard euro. Maar het echte risico is oneindig veel hoger. Als kerncentrales verplicht zouden worden zich volledig in te dekken, zou hun elektriciteit allicht onbetaalbaar zijn. Nu neemt de Belgische staat de rest van het risico voor zijn rekening.
4. Duurzaamheid
Kerncentrales hebben het voordeel dat ze bij de productie van elektriciteit geen CO2 uitstoten, gascentrales zullen de Belgische uitstoot van CO2 doen stijgen. De nucleaire voorstanders laten ook geen gelegenheid voorbijgaan om daarop te wijzen.
De duurzaamheidsproblemen van kernenergie liggen op een ander niveau, namelijk het ontbreken van een afdoende oplossing voor de berging van het afval, iets wat nog vele miljarden euro’s zal kosten.
De regering zal straks niet anders kunnen dan een Salomonsoordeel vellen
De nieuwe Belgische gascentrales kunnen hun hogere CO2uitstoot op een andere manier compenseren, met name door de concurrentie met de nog meer vervuilende kolencentrales in de buurlanden aan te gaan.
Het Planbureau ging er in zijn studie van uit dat het door de hoge CO2prijs interessanter wordt om moderne gascentrales in België in te zetten dan elektriciteit van de verouderde steen en bruinkoolcentrales uit Duitsland in te voeren.
Conclusie: De regering zal straks niet anders kunnen dan een Salomonsoordeel te vellen. Voor alle vier criteria het ideale scenario uitwerken, wordt onmogelijk. Dat de NVA meer de klemtoon legt op betaalbaarheid, en de andere regeringspartijen meer op de opportuniteit nu de kerncentrales te sluiten en een nieuwe energietoekomst in te slaan, is duidelijk.