‘Altijd verrassend, die rare Belgen’
‘Belgische tv breekt dit jaar door in Engeland.’ ‘The Guardian’ haalde gisteren alles uit de kast om de Vlaamse fictie te bejubelen. Wordt ‘Tabula rasa’ net zo’n internationaal fenomeen als ‘The killing’ en ‘The bridge’?
‘Volgende maand zendt Channel 4 de reeks 13 geboden uit, die in Vlaanderen een enorm succes was.’ Dat schreef The Guardian gisteren. Hoort u het ook in Keulen donderen? Als u die ‘succesreeks’ met Dirk Van Dijck en Marie Vinck niet kent, dan komt dat doordat ze nog niet is uitgezonden. 13 geboden werd eind 2015, begin 2016 opgenomen, en ligt sindsdien bij VTM op de plank te wachten op uitzending. Wanneer? VTM heeft nog geen idee. ‘Er zit altijd een lange doorlooptijd tussen opnames van een fictiereeks en de uitzending’, zegt woordvoerster Sara Vercauteren. ‘Een van de komende seizoenen komt 13 geboden zeker op antenne, maar een concrete datum kan ik nog niet geven.’
Dat VTM geen haast maakt met 13 geboden, en er niet om maalt dat de reeks eerst in Engeland wordt uitgezonden, doet niet vermoeden dat we hier met een juweeltje te maken hebben. Maar de reeks zal vanaf maart te zien zijn in Walter presents, een betalende ondemandbibliotheek voor buitenlandse series, op het onlineplatform All4 van de commerciële zender Channel 4.
De Walter uit Walter presents is Walter Iuzzolino, een internationale tvexpert. Hij stelt de bibliotheek samen. Klinkt een beetje niche, een online betaalpakket waar de Britten naar ondertitelde reeksen kijken. En Channel 4 is al de kleinste van de Britse zenders, met een marktaandeel van gemiddeld 12 procent.
‘Niche? Misschien’, zegt Helen Perquy, onafhankelijk tvproducent (en executive producer van Tabula rasa). ‘Maar Walter Iuzzolino is wel een “keurmerk”, de internationale tvwereld volgt wat hij selecteert op de voet.’
Niet zo keurig
Iuzzolino focust dit jaar dus op Belgische fictie. Vlaamse fictie, that is, want Franstalige reeksen zitten er voorlopig niet bij. Iuzzolino probeert voor The Guardian te schetsen wat hem in onze tvreeksen zo boeit: ‘Ze weten me steeds te verrassen. Een van de eerste die ik ooit zag was Clan, en dat is nog altijd een van mijn favoriete series ooit. Typisch voor Belgische tvmakers is hoe ze erin slagen genres te vermengen. Ze zijn erg onvoorspelbaar. Er is iets met die Belgen waardoor hun tvreeksen nooit helemaal rechtlijnig zijn. Zoals die Ally McBealachtige muzikale droomsequenties in Professor T.’
Iuzzolino heeft voorts nog (begrijpelijke) lof voor Tabula rasa, dat net als Clan een productie is van Caviar en het stempel draagt van scenariste MalinSarah Gozin. Tabula rasa zit vanaf juni in zijn selectie. Maar hij haalt ook reeksen aan die destijds weinig enthousiast onthaald werden en intussen lang vergeten zijn, zoals Nieuw Texas en Voor wat hoort wat. Zijn enthousiasme wordt ook niet altijd gedeeld door de Britse tvrecensenten. The Guardian vond Professor T op Channel 4 maar niks, en ook Salamander, dat in 2014 door ongeveer een miljoen mensen werd gevolgd op BBC4, werd door de Britse pers lauw onthaald. Voorspelbaar en banaal, waren de woorden die het vaakst gebruikt werden.
Keurslijf
Ook het verhaal van 13 geboden klinkt voorspelbaar en banaal. Een seriemoordenaar moordt volgens het stramien van de tien geboden om de wereld duidelijk te maken dat het de verkeerde kant uitgaat (zie: Seven). Het duo speurders dat hem moet klissen bestaat uit een jonge, ambitieuze vrouw en een wat norse oudere man, wiens pensioen in het verschiet ligt (zie: honderd andere politiereeksen). Toch is Iuzzolino laaiend: ‘De reeks combineert extreem geweld met komische interactie tussen de hoofdpersonages. Typisch Belgen: ze hebben niet zo’n enge definitie van tvgenres als in andere tvculturen. Ze zijn niet zo snel geneigd te vertrekken van een dood meisje in het bos, om dan gewoon het onderzoek te volgen.’
De Britten dragen allerhande vreemde verklaringen aan voor de aparte, licht surrealistische aard van onze Vlaamse fictie. België is een complex, gefragmenteerd land, met een dito tvpubliek, zo gaat de analyse. ‘Ik denk dat het komt doordat de Belgen zich op cultureel vlak niet tot één identiteit kunnen beperken’, zegt Iuzzolino. ‘Een buur die honderd meter verderop woont en aan je deur komt kloppen, spreekt vaak een andere taal.’
Helen Perquy zoekt de verklaring niet zo ver. ‘Als je, zoals wij, weinig budget hebt om fictie te maken, moet je je op een andere manier onderscheiden dan met dure decors en special effects. Vlaamse tvmakers doen dat door met hun verhalen uit de band te springen. Ze krijgen daar ook de kans toe: in Duitsland en Nederland wordt veel conservatievere fictie gemaakt. Dat heeft deels te maken met de macht van de omroepen, die de productiehuizen in een keurslijf dwingen. Vlaamse tvmakers krijgen meer vrijheid, of eisen die op, en dat loont. Ik zeg al enkele jaren: “Na Scandi noir komt Belgian bright”, en dat lijkt nu te gaan gebeuren. Je merkt de toenemende interesse voor intelligente Vlaamse fictie, op alle internationale tvevents. Ik kan het alleen maar toejuichen: binnenkort hoeven onze meest getalenteerde mensen niet meer naar het buitenland te vluchten als ze internationale producties willen maken. Dat kan dan gewoon hier.’
‘Belgische fictie is onvoorspelbaar. Er is iets met die Belgen waardoor hun tvreeksen nooit rechtlijnig zijn’ WALTER IUZZOLINO Internationaal tvexpert