Jennifer Lawrence
of hoe ook een blote japon een teken van emancipatie is
BRUSSEL I Een jaar geleden stond in Vanity Fair een modereportage met Emma Watson. In een van de foto’s piepte een deel van haar borst onder een bolerootje uit. De hel brak los: hoe kon Watson zich een feministe noemen en toch zo haar lijf tonen? De jonge actrice reageerde verbaasd – misschien was ze boos, maar Watson is te beleefd om dat te tonen. ‘Feminisme wil vrouwen keuzevrijheid geven, ik weet echt niet wat mijn tieten hiermee te maken hebben.’
Fast forward naar maandag en een rare foto van Jennifer Lawrence, regisseur Francis Lawrence (geen familie) en de acteurs Matthias Schoenaerts, Joel Edgerton en Jeremy Irons in Londen. De mannen warmpjes ingeduffeld, Lawrence in een jurk met diep decolleté en hoge split.
We dachten nog: daar gaat vast iemand het zoveelste bewijs in zien van het stuitende seksisme van Hollywood. Drietweeéén: ‘echte gelijkheid zou betekenen dat een van die kerels Jennifer een
jas aanbiedt’, ‘dit is zo bedroevend, een vrouw moet er altijd halfnaakt bij staan om geld op te brengen’. De twittosfeer stond weer eens op zijn kop.
‘Compleet belachelijk’
Als Jennifer Lawrence in haar gat gebeten is, zul je het wél weten. ‘Niet alleen is dit compleet belachelijk, ik ben ook diep beledigd’, schreef ze op Facebook. ‘Die Versacejurk was fantastisch, die ga ik toch niet verbergen onder een jas en sjaal? Ik heb vijf minuten buiten gestaan. Ik had in de sneeuw geposeerd voor die jurk, omdat ik van mode hou en omdat dit mijn keuze was.’
Vraag een willekeurige vrouw wat ze leuk zou vinden aan het leven van een filmster, en de kans is groot dat ‘in de armen van knappe mannen liggen’ en ‘gratis couturejurken dragen’ in het antwoord voorkomen. Dat laatste speelt blijkbaar nog steeds als je Jennifer Lawrence bent. Maar blijkbaar kan dat geen teken zijn dat je goed in je vel zit en trots bent op je lijf: Lawrence moet ofwel een leeghoofd zijn, of het slachtoffer van
een seksistisch systeem.
Het idee zit er diep in. Je kunt niet vrouwelijk zijn en toch zelfstandig, sterk of intelligent. Dat gaat ver. Kim Campbell, de voormalige premier van Canada, zei vorige week dat vrouwelijke nieuwsankers hun armen moeten bedekken. Mouwloze jurken ‘ondermijnen hun geloofwaardigheid en ernst’. Ze beriep zich daarbij op een studie van de universiteit van Maryland uit 2012: hoe meer vlees mensen zien, hoe minder competent we hen inschatten.
Het uniform van Merkel
Dat zegt vooral veel over onze vooroordelen en oppervlakkigheid. Maar omdat we zo zijn, dragen vrouwelijke politici uniformachtige mantelpakken. In de jaren negentig, toen lonen van vrouwen aan een inhaalbeweging bezig waren, droegen ze oversized kleren die hun borsten en heupen verborgen, en jassen met enorme, mannelijke epauletten. De hit van dit voorjaar blijkt een vrij mannelijke, grote blazer met ruiten. De vrouwen die in de jaren negentig begonnen te werken, kunnen ge tuigen dat iemand die je niet respecteert voor je werk, dat ook niet doet als je een andere blazer aantrekt.
Het gaat niet om dit soort uiterlijkheden, merkt ook Lawrence op. ‘Dit is seksistisch en belachelijk, dit is geen feminisme. Controverse zoeken over futiliteiten als wat ik beslis te dragen of niet te dragen, helpt ons niet vooruit. Het is onnozel en leidt af van de ware problemen.’
Dat is verfrissend, als je het vergelijkt met de twijfelende toon van #NobodysDoll, de oproep van de Duitse actrice Anna Brüggemann om geen hoge hakken of ongemakkelijke jurken te dragen op de rode loper van de Berlinale. ‘De druk op vrouwen is nog steeds om te mager, vlekkeloos en leeftijdloos te zijn. Maar wij zijn geen poppen’, schrijft ze. Tot daar kunnen we volgen. Maar Berlijn eist helemaal niet dat vrouwen hoge hakken dragen voor de galavertoningen, zoals Cannes.
Waar gaat dit dan over? Over wat vrouwen dénken dat ze moeten doen, blijkt uit de brief van Brüggeman. ‘Vrouwen dragen nog steeds dingen die ongemakkelijk en onpraktisch zijn, omdat we geloven dat we dat moeten doen om de onzichtbare derde te plezieren. Deze onzichtbare derde persoon is nog steeds een man.’
Dat houdt niet helemaal steek. Je kunt maar klagen over die onzichtbare man als hij je heeft gedwongen iets te doen of te laten wat je niet wilde. #NobodysDoll blaast warm en koud door te zeggen dat het ook niets heeft tegen vrouwen die wel diep gedecolleteerd en op hoge hakken komen. ‘want we houden allemaal van mode’. Het advies van Dieter Kosslick, de directeur van de Berlinale, zegt hetzelfde, maar zoveel leuker: ‘Ik raad elke vrouw die naar de Berlinale komt, aan om te dragen wat ze wil. We zullen noch vrouwen op platte schoenen wegsturen, noch mannen op hoge hakken.’
De tijd die de actrices uitsparen door niet drie keer per avond van outfit te veranderen, kunnen ze besteden aan zaken doen en netwerken, zoals hun mannelijke collega’s. Of aan discussies over Lawrence. Die neemt na de promotie voor Red Sparrow een jaar vrij om te werken voor Represent.Us, een organisatie die jonge mensen aanspoort om zich te politiek te engageren. Of over Emma Watson, die een miljoen pond heeft geschonken aan het UK Justice and Equality Fund, een fonds dat slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag en seksuele discriminatie steunt.
Je kunt blijkbaar niet vrouwelijk zijn en toch zelfstandig, sterk of intelligent
‘De Berlinale zal noch vrouwen op platte schoenen wegsturen, noch mannen op hoge hakken’ DIETER KOSSLICK Festivaldirecteur