Hoofddoekenverbod in GO is niet langer houdbaar
Elf meisjes uit Maasmechelen mogen van de rechter hun hoofddoek op school dragen. ‘Het hoofddoekenverbod is niet oké.’
BRUSSEL I De ouders van elf meisjes uit Maasmechelen waren naar de rechter gestapt tegen het hoofddoekenverbod op het Atheneum Maasland en de Nikola Tesla middenschool in Maasmechelen, twee scholen van het onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap (GO). Die onderwijskoepel voerde in 2013 een algemeen verbod in op het dragen van levensbeschouwelijke kentekens: dat gaat van een hoofddoek tot een kruisteken. Alle scholen moesten die richtlijn in hun schoolreglement opnemen.
Vrijheid van godsdienst
De leerlingen en hun ouders vonden dat verbod onaanvaardbaar. De leerlingen zijn gelovige en praktiserende moslimmeisjes. Ze willen hun hoofddoek ook op de schoolbanken dragen, omdat het om hun ‘diepe persoonlijke overtuiging’ gaat. ‘Ze voelden zich niet lekker bij het verbod’, zegt hun advocaat Joos Roets. ‘Temeer omdat de scholen in een overgangsperiode hadden voorzien waardoor meisjes die voor 2013 al school liepen, de hoofddoek wel nog mochten dragen.’
De burgerlijke rechtbank van Tongeren geeft de leerlingen nu gelijk en verklaart het schoolreglement van de twee scholen niet van toepassing, althans voor de elf meisjes die een klacht hebben ingediend – niet voor de andere leerlingen op die school.
Volgens de rechter is het verbod op het dragen van zichtbare levensbeschouwelijke kentekens in het schoolreglement onverenigbaar met artikel 9 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Dat zegt dat iedereen de vrijheid moet hebben om zijn godsdienst of overtuiging te belijden.
Geen segregatie
Dat artikel is niet absoluut. In het belang van de openbare veiligheid, de openbare orde, de gezondheid of ‘goede zeden’ kan die vrijheid van godsdienst wor den beperkt. Groepsdruk, indoc trinatie of bekeringsijver (prose litisme) kunnen voor een school redelijke argumenten zijn om een verbod in te voeren.
‘Maar dan moet een school kunnen aantonen dat ze met die problemen wordt geconfronteerd’, zegt Jogchum Vrielink, professor discriminatierecht aan de Université SaintLouis in In negen op de tien scholen zal het hoofddoekenverbod veelal illegitiem zijn.
Brussel. ‘Enkele jaren geleden klaagde de directrice van het Koninklijk Atheneum in Antwer pen (Karin Heremans, red.) over indoctrinatie en sociale druk. Als ze dat concreet kan aantonen, was het in die school legitiem om een verbod in te voeren. Maar dat was voor de scholen in Maasmechelen niet het geval.’
De rechter stelt vast dat de Maasmechelse scholen het
hoofddoekenverbod uitsluitend hebben ingevoerd in navolging van de algemene richtlijn van de koepel. Dat kan niet. ‘Er was geen concrete aanleiding of pro bleemsituatie in die scholen die aanleiding gaf tot de verbodsbe paling’, staat in het vonnis. En: ‘Uit geen enkel document blijkt dat een voldoende significant aantal leden van de moslimgemeenschap de orde in de scholen zou verstoren of dat meisjes
onder morele druk gezet worden om de hoofddoek te dragen. Er wordt evenmin aangetoond dat er sprake zou zijn van proselitisme, van segregatie of van het hypothekeren van de onderwijskansen van de leerlingen.’
Het vonnis vernietigt het hoofddoekenverbod van het gemeenschapsonderwijs niet, het vernietigt niet eens het schoolreglement van de Maas mechelse scholen. Dat kan alleen de Raad van State. Het vonnis heeft alleen directe gevolgen voor de elf meisjes. Twee leerlingen zijn intussen afgestudeerd, een derde zit op een andere school, zegt hun advocaat Joos Roets. De acht andere leerlingen mogen hun hoofddoek weer dragen, als de school niet in beroep gaat.
‘Nergens blijkt dat een significant aantal leden van de moslimgemeenschap de orde in de scholen zou verstoren of dat meisjes onder druk worden gezet om de hoofddoek te dragen’
Toch hoort het vonnis, volgens prof. Vrielink, meer algemene gevolgen te hebben. Het is niet de eerste keer dat het hoofddoekenverbod in het GO ter discussie staat. Vier jaar geleden vernietigde de Raad van State het hoofddoekenverbod in het Koninklijk Atheneum in SintTruiden om dezelfde redenen.
Boetes betalen, maar te hard blijven rijden
‘Het wordt tijd dat het GO zijn conclusies trekt’, zegt Vrielink. ‘Aan het algemene hoofddoekenverbod vasthouden, is niet meer oké. Een collega Grondwettelijk Recht (Johan Lievens, KU Leuven) verwoordde het mooi op Twitter: het is alsof u uw snelheidsboetes keurig betaalt, maar toch kiest om te hard te blijven rijden. In negen op de tien scholen zullen leerlingen niet het geld hebben of het niet durven om tegen het verbod een klacht in te dienen, terwijl het ook daar veelal illegitiem zal zijn.’
In een eerste reactie wil het GO niet veel kwijt. ‘We zullen het vonnis in alle rust lezen en analyseren’, zegt woordvoerster Johanna Laurent. ‘De Raad van het GO zal zich erover buigen, zo snel mogelijk na het weekend. Of dit betekent dat het algemene verbod op het dragen van religieuze symbolen zal verdwijnen, kunnen we nog niet zeggen.’