Gelukkige leraar, gelukkige leerlingen

Hilde Crevits heeft enkele maatregelen genomen om de job van leerkracht aantrekkelijker te maken. Maar volgens RUTH LASTERS schieten die hun doel voorbij. Realistischere leerplannen zouden al helpen.

Een vaste hand hebben is niet noodzakelijk om te winnen bij het spel ‘Dokter Bibber’. Je kan ook de batterij verwijderen, waardoor je roekeloos orgaan na orgaan kan optillen zonder dat het rode waarschuwingslampje gaat branden. Valsspelen heet dat. De operatie mag geslaagd lijken, je hebt wel met je pincet duchtig tegen orgaanwanden getikt.

Minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) lijkt een geslaagde ingreep te hebben uitgevoerd op het Vlaamse lerarenkorps (DS 24 februari). Een goedbedoelde loonsverhoging werd ingenesteld en een uiterst nuttige bypass werd geplaatst voor een betere doorstroming van jonge krachten naar het onderwijs. Maar behoren die maatregelen niet veeleer tot het stadium van de verdoving en de voorbereiding, dan tot de reddende ingreep zelf?

Spurten en zuchten

Vier op de tien onderwijswerknemers riskeren een burnout. Dat heeft vele redenen. De functieomschrijving van een schooldirecteur lijkt op het draaiboek van een evenementenbureau. Klassen zijn almaar vaker archipels van jongeren met gedrags en leerstoornissen, met ook nog eens de meest diverse taalverwervingsniveaus. Toch verdienen ook die jongeren de beste onderwijskansen. Zorgleerkrachten van lagere scholen worden ingezet als multiproblemsolvers, terwijl ze zouden moeten focussen op intensieve individuele remediëringstrajecten van kwetsbare kinderen. Kleuterleerkrachten moeten taken uitvoeren van een verzorgende, terwijl twintig kinderen wachten op motorische, cognitieve, sociale en verbale prikkels.

In het middelbaar onderwijs ervaren veel collega’s net als ikzelf geregeld bovenmatige stress door het najagen van ontzettend veel eindtermen die we binnen absurd weinig lestijden moeten realiseren. Een taalleraar met twee lesuren per klas wordt verondersteld met een waaier aan dynamische werkvormen lees, spreek, schrijf en luistervaardigheid aan te leren, én woordenschat én grammatica én culturele fijngevoeligheid én mediazelfredzaamheid. Binnen dezelfde lestijden moet hij die kennis en vaardigheden op een even gevarieerde wijze evalueren én remediëren, wat vaak uitmondt in ademnood bij zowel de leerlingen als de lesgever. In plaats van jongeren stressbestendig te maken, riskeren sommige leerkrachten ongewild het spurtenenzuchtenmodel aan hen door te geven, met als gevolg juist hogere stressgevoeligheid en weerzin om zelf terecht te komen op de arbeidsmarkt.

Realistischer leerplannen zouden een boost betekenen voor het jobplezier dat de meeste leerkrachten ervaren als ze aan de slag gaan met jongeren. ‘Werkbaar werk’ zou leerkrachten in staat stellen opnieuw veel meer te kunnen vertrekken vanuit hun menszijn, waardoor de band tussen pupil en lesgever zich zekerder zou kunnen ontwikkelen. Zo’n relatie is volgens breinexperts zoals Kees Vreugdenhil onontbeerlijk om tot leerwinst te komen.

De minister lanceert met haar recente maatregelen een reclamecampagne om de baan van leerkracht aantrekkelijker te maken, maar blijft blind voor het feit dat de echte ambassadeurs de lesgevers zelf zijn. Gelukkigere leerkrachten zijn niet alleen betere verkopers van leerwelzijn, wat een forse daling van ongediplomeerde schoolverlaters tot gevolg zou hebben. Ontspannen docenten zijn ook succesvollere promotors van het beroep dan overwerkte personeelsleden die als paperclips krampachtig tussen de duizelingwekkende pagina’s van leerplannen wonen.

Het gros van het Vlaamse onderwijskorps wil de luttele loonsverhoging wellicht dankbaar in ontvangst nemen. Maar door de burnoutbibber dreigen velen de schamele extra muntstukken uit hun handen te laten glippen in plaats van er maandelijks een halve yogasessie mee te kunnen betalen. Misschien is de loonstijging net hoog genoeg om er een nieuwe batterij voor de beleidsmakers mee te kopen, zodat het rode waarschuwingslampje weer werkt om zonder bedrog en met de vereiste voorzichtigheid ‘Dokter Bibber’ te kunnen spelen.