Vrijstelling voor autogordel is ‘onverantwoord’

Elk jaar krijgen tweeduizend Belgen de toestemming om geen autogordel te dragen. Nochtans is dat in geen enkel geval gerechtvaardigd, zeggen Vias en professor traumatologie Stefaan Nijs.

BRUSSEL I Ruim zestig procent van de bestuurders en passagiers die om het leven komen bij een ongeval op Belgische autosnelwegen, draagt geen veiligheidsgordel (DS 23 oktober). ‘De gordel redt ontelbare levens’, zegt Vias, het voormalig Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid. En toch laat de wet uitzonderingen toe op de verplichte gordeldracht, voor mensen die beschikken over een vrijstelling ‘op grond van gewichtige medische tegenindicaties’.

Het gaat bijvoorbeeld om zwangere vrouwen, mensen met een posttraumatische stoornis, of mensen die te klein of te groot zijn. De aflevering van een vrijstelling is in handen van de huisarts, die aan geen enkele richtlijn gebonden is.

Tijdens de voorbije tien jaar werden in ons land ongeveer twintigduizend vrijstellingen van gordeldracht uitgereikt, tonen cijfers van de FOD Mobiliteit. Dat zijn er tweeduizend per jaar. Drie kwart daarvan was voor onbepaalde duur. Dus: vandaag rijden op Belgische wegen minstens vijftienduizend mensen rond die van de overheid hun gordel niet moeten dragen. Daarbij komen ook alle vrijstellingen die voor 2008 uitgereikt werden en vandaag nog altijd actief zijn.

Menselijk projectiel

Nochtans, zegt professor Stefaan Nijs, hoofd van de dienst Traumatologie in UZ Leuven, ‘is er geen enkele omstandigheid waarin je het kan rechtvaardigen om de gordel niet te dragen. Het klopt dat voor mensen die een ernstig medisch probleem hebben, het dragen van de gordel de situatie soms erger kan maken. Maar zonder gordel is het risico op een ernstig letsel nog veel groter.’

Vias volgt die visie. ‘Uitzonderingen toestaan op gordeldracht komt neer op het afwijzen van een belangrijk veiligheidsmechanisme’, zegt woordvoerder Stef Willems. En dat heeft niet alleen gevaarlijke gevolgen voor de vrijgestelde zelf: ‘Een nietvastgemaakte persoon is bij een ongeval een projectiel dat ook andere inzittenden kan verwonden. Zowel wie een vrijstelling vraagt, als de persoon die de aanvraag goedkeurt, draagt een verantwoordelijkheid.’

Nederland gidsland

Bovendien, vult Willems aan, kan een aanpassing van de gordel of van het voertuig in veel gevallen het ongemak verhelpen.

Het is dan ook hoog tijd, meent Vias, dat de overheid haar vrijstellingsbeleid onder de loep neemt. ‘Geen enkele vrijstelling zou voor onbepaalde duur afgeleverd mogen worden’, zegt Willems. ‘In onder andere Nederland is de maximale geldigheidsduur beperkt tot vijf jaar.’

Bovendien worden in Nederland elk jaar slechts vijfhonderd vrijstellingen uitgereikt. Daar is dat geen bevoegdheid van de huisarts, maar van een onafhankelijke instantie. De huisarts moet alleen de relevante medische informatie doorgeven aan de centrale instelling, die de aanvraag registreert en beoordeelt.

‘Uitzonderingen toestaan op gordeldracht komt neer op het afwijzen van een belangrijk veiligheidsmechanisme’