Kim, verdoken wapenleverancier van Assad?
BRUSSEL I Hoe kom je snel aan veel zuurbestendige tegels om een fabriek voor chemische wapens te bouwen? Of aan buizen en ventieltjes die sterk bijtende chemische stoffen kunnen weerstaan? Syrië zou daarvoor bij NoordKo rea hebben aangeklopt.
Dat zegt althans persagentschap Associated Press. De groep baseert zich op een gelekt rapport van de VNCommissie die de internationale sancties tegen NoordKorea monitort.
Of dat rapport nog volledig publiek gemaakt zal worden, blijft voorlopig on duidelijk, net als de reden waarom het nieuws net nu uitlekt. Rebellen in Oost Ghouta bij Damascus beschuldigden As sad zopas van aanvallen met chloorgas. De Organization for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW), een internationale waakhond, onderzoekt die aanslagen sinds zondag.
1 Wat zegt het rapport precies?
Tussen 2012 en 2017 ontdekten de experts 40 scheepsladingen van Noord Korea naar Syrië, met materiaal om de chemische wapens te maken, zegt Asso ciated Press. Er zouden in 2016 ook NoordKoreaanse militaire experts gesignaleerd zijn op locaties voor wapenproductie in Syrië (onder andere in Bar zeh, Adra en Hama).
Als leverancier worden de NoordKoreaanse bedrijven Ryonhap 2 en Komid genoemd, de ontvanger was het Syrische Centrum voor Wetenschap en On derzoek (SSRC). Van die overheidsinstelling is geweten dat ze al eerder con tacten had met NoordKorea én dat ze meewerkte aan de ontwikkeling van chemische wapens.
De handel liep via een complexe keten van schimmige tussenbedrijven, privépersonen en beveiligde communicatieketens. Het rapport noemt ook minstens een van de tussenbedrijven bij naam: het Chinese Cheng Tong Trading, dat minstens vijf containers geleverd zou hebben. NoordKorea, Syrië en Chi na ontkennen het bericht. Syrië heeft aantijgingen over chemische wapens al tijd van zich afgeschud, met soms zeer creatieve alternatieve verklaringen. Ook dit keer zegt het Syrische regime dat de gespotte NoordKoreanen enkel ‘sportcoaches’ waren.
2 Hoe ernstig is dit?
‘Als dit waar is, dan bevestigt het voor het eerst concreet geruchten die al langer rondgaan’, zegt specialist chemische wapens Jean Pascal Zanders. Een tussentijds VNrapport uit 2017 over NoordKorea gaf al aan dat de militaire leveringen van Kims regime aan Assad op de radar van de experts stonden.
Volgens Zanders is het plausibel dat Syrië, na de burgeroorlog en het internationale isolement dat daarop volgde, naar het eveneens geïsoleerde Noord Korea keek. ‘Zulke landen vinden elkaar en gaan vaak op heel creatieve manieren op zoek naar wat ze nodig hebben.’
Bovendien zijn de genoemde materialen voor algemeen gebruik bij bijtende stoffen. ‘Dat ze toegepast werden om wapens te maken, is nog niet meteen bewezen’, zegt Zanders.
3 Is dit te vermijden?
Dat NoordKorea illegale handel in wapens en drugs opzet om toch nog aan cash te komen, is geen geheim. Nu de VNsancties strenger zijn dan ooit, zal die handel eerder groeien dan dalen, schrijft Koreaanalist Stephen Haggard op zijn blog.
Erger nog: niet alleen ‘schurkenstaat’ NoordKorea zou indirect kunnen bijdragen tot Assads chemisch wapenarsenaal. Zo gaf de Britse overheid in 2017 toe dat Assad Britse leveringen van chemicaliën uit de jaren tachtig ‘waarschijnlijk’ gebruikte om achteraf sarin te maken, het gifgas dat hij vorig jaar inzette in het dorpje Khan Cheikhoun. ‘Voor de burgeroorlog werd Assad in het Westen gezien als iemand met wie je kon overeenkomen’, zegt Zanders. ‘Als de politieke situatie dan omslaat, komen wel vaker transacties naar boven die achteraf gevaarlijk blijken. Onlangs nog dook een soort Duits karton op in een Syrische raket die chloorbommen lanceerde. Terwijl het karton oorspronkelijk diende voor zonnepanelen.’
‘Geïsoleerde landen vinden elkaar en gaan vaak op heel creatieve manieren op zoek naar wat ze nodig hebben’ JEAN PASCAL ZANDERS
Specialist chemische wapens