Hugo Claus, nu ook als game

Hoe kan Hugo Claus, tien jaar na zijn dood, een nieuw lezerspubliek vinden?

‘Er worden nu heel wat inspanningen geleverd om Claus in al zijn facetten onder de aandacht te brengen. Niet alleen de schrijver en de dichter, maar ook de cineast en de beeldend kunstenaar. Ik heb met mijn studenten de tentoonstelling in Bozar in Brussel bezocht en vastgesteld dat ook wie Claus niet kent, daar in contact kan komen met zijn leven en zijn werk.’

‘Zoveel aandacht krijg je natuurlijk niet elk jaar. We moeten dus vooral op lange termijn denken. Belangrijk is dat zijn boeken beschikbaar blijven.’

‘Samen met Wendy Lemmens heb ik De verwondering, Claus’ roman van 1962, wetenschappelijk gerestaureerd. Op zich merk je daar in de uitgave weinig van. Ook het nawoord moet de lezers op hun gemak stellen. Het is belangrijk dat we niet alleen academische kringen bereiken, maar dat we de vertaalslag naar het grote publiek maken.’

‘De verwondering is een sleutelwerk in Claus’ oeuvre. Een boek zoals het vandaag niet meer wordt gemaakt, een leeservaring die totaal verschilt van die die we vandaag kennen. Maar de thema’s zijn weer relevant. Een personage is deels geïnspireerd door Reimond Tollenaere, een historische figuur van de collaboratie die sinds de tvreeks Kinderen van de collaboratie weer bij iedereen bekend is. Dit was dus het goede moment; we beschikten ook over prachtig archiefmateriaal dat nog niet gebruikt was.’

Is dit het begin van een reeks?

‘Een verzameld werk van Hugo Claus is nog niet voor morgen, maar we zullen zeker nog andere romans, dichtbundels of toneelstukken op deze manier onder handen nemen. Het zou bijvoorbeeld mooi zijn om over een aantal jaar, tegelijk met Mark Schaevers’ biografie, zo’n versie van Het verdriet van België klaar te hebben.’

Dreigt Claus niet voor altijd en alleen die schrijver te worden die euthanasie gepleegd heeft?

‘De euthanasie was een belangrijke beslissing die het publieke debat gevoed heeft. Op zich is het dus niet verkeerd dat daar aandacht voor is. Maar het zou zonde zijn als dat alles is. Claus’ dood heeft niets met zijn artistieke prestatie te maken.’

‘Toch zie ik het gevaar niet echt. Er is vandaag aandacht voor zijn oorlogsverleden, zijn veelzijdigheid, voor zijn kritische ingesteldheid. Voor de “speler”, de publieke figuur Claus. Hij wordt rijkgeschakeerd gepresenteerd.’

‘Wat me wel zorgen baart is het onderwijs. Het literatuuronderwijs staat onder druk; de jongste tien of vijftien jaar is er veel verdwenen uit de leerplannen in de middelbare school. Bovendien hebben veel leraren Nederlands geen literaire opleiding meer gehad. We merken dat aan de studenten die aan de universiteit Nederlandstalige literatuur kiezen. Bij velen moet de voorkennis bijgespijkerd worden; Boon of Claus hebben ze nooit gelezen. Ik zeg helemaal niet dat ze dommer zijn dan vroeger; ze hebben belangstelling, maar hun culturele geletterdheid is drastisch veranderd. Ik wil niet pessimistisch klinken. We moeten nieuwe strategieën ontwikkelen.’

Zoals?

‘We moeten de studenten uitdagen en prikkelen zodat ze ingewijd willen worden, door de middelbare school bijvoorbeeld kantenklare lespakketten over Claus en zijn werk aan te bieden.‘

‘We zijn ambitieus. We ontwikkelen een computergame als aanvulling bij de uitgave van De verwondering. Zo kun je je in het hoofd van het personage verplaatsen en je identiteit achterhalen, wat aanleunt bij het thema van het boek. Het is een virtuele weergave van de roman, een manier om lezers in de wereld van Hugo Claus te zuigen. De game is in volle ontwikkeling. We willen graag in het najaar een proefversie klaar hebben.’ (Peter Jacobs)

Hugo Claus De verwondering. De Bezige Bij, 318 blz., 22,99 € (eboek 9,99 €)

Meer Hugo Claus op blz. L4L11