Duitsland: ‘ja’ of politieke chaos
Bondspresident beslist Minderheidsregering of nieuwe verkiezingen Mogelijk einde van Merkeltijdperk
Morgen weet Duitsland of het al dan niet een nieuwe regering krijgt. Om negen uur zondagochtend maakt het partijbestuur van de sociaaldemocratische SPD bekend of de partijleden het akkoord met de christendemocraten voor een grote coalitie (GroKo) hebben goedgekeurd.
Tegen het akkoord rees veel verzet binnen de partij. Maar volgens de Duitse media maakte de voorbije weken de ontgoocheling over wat veel SPDleden een teleurstellend en weinig wervend compromis vonden, plaats voor realiteitszin. Als het akkoord niet wordt goedgekeurd, komen er mogelijk nieuwe verkiezingen. En die kunnen voor de partij nog slechter aflopen dan in september.
De top van de SPD rekent erop dat zo’n 60 procent van de partijleden ‘ja’ zal zeggen. Als dat gebeurt, kan Angela Merkel op 14 maart voor de vierde keer verkozen worden tot kanselier. Wordt het ‘nee’, dan dreigt politieke chaos.
Een ‘neen’ tegen de CDUSPDcoalitie kan het einde van het Merkeltijdperk alleen maar versnellen
BRUSSEL I Het is nagelbijten tot alle stembiljetten zaterdag geteld zijn, maar toch heeft de partijleiding van de SPD goede hoop dat de partijleden het regeerakkoord met de christendemocratische Unie hebben goedgekeurd. Dan kan kanselier Angela Merkel aan haar vierde, en waarschijnlijk laatste, ambtstermijn beginnen.
Een peiling van YouGov, in de eerste helft van deze week, voorspelde dat 56 procent van de SPDleden ‘ja’ zou zeggen. Geen glorieuze meerderheid, maar het is er een. De partijtop zelf hoopt op zestig procent, schreven de Duitse media de afgelopen dagen. Maar niemand durft dat hardop te zeggen.
Als het verdict toch negatief uitvalt, komt Duitsland op politiek onstabiel terrein terecht. Merkel kan dan proberen toch nog eens te gaan praten met de FDP en de Groenen over een zogenaamde ‘Jamaicacoalitie’, maar die kans is zo goed als onbestaande, na de eerste mislukte poging daartoe.
Als Merkel geen regering kan vormen, is bondspresident FrankWalter Steinmeier aan zet. Hij kan Merkel, de kanselierskandidaat van de grootste fractie in het parlement, voorstellen als kanselier. Zij moet dan verkozen worden door het parlement, waarna hij haar kan vragen een minderheidsregering te vormen.
Merkel is geen voorstander van een minderheidsregering. Ze moet dan voor alles wat ze wil doen, stemmen zoeken bij de oppositie. Als de president haar de opdracht geeft er toch een te vormen, zal ze dat doen, zei ze eerder al. Maar zo’n regering dreigt het niet lang vol te houden.
Het alternatief zijn nieuwe verkiezingen. Daartoe moet Steinmeier eerst het parlement ontbinden. Zelf heeft hij al signalen gegeven dat hij daar niet zo’n voorstander van is.
Versnipperen
De vraag is of nieuwe verkiezingen veel zouden oplossen. Zeker bij de SPD is men er beducht voor, hoewel sommige kopstukken, zoals vicevoorzitter Thorsten SchäferGümbel, denken dat ze onvermijdelijk zijn als de grote coalitie er niet komt. De SPD heeft er echter weinig bij te winnen: in de peilingen scoort de partij op dit moment nog lager dan bij de verkiezingen van afgelopen september. Dat besef heeft mogelijk de voorbije weken het verzet van de partijleden tegen een grote coalitie doen afzwakken.
Zowel de SPD als de CDU vreest dat vooral de radicaalrechtse AfD zou profiteren van nieuwe verkiezingen. Daardoor dreigt het politieke landschap nog meer te versnipperen en de regeringsvorming nog moeilijker te worden dan ze nu al was.
Bij de christendemocraten rijst de vraag of Angela Merkel bij nieuwe verkiezingen opnieuw hun kanselierskandidaat zal zijn. Zelfs als de grote coalitie er komt en ze nog vier jaar kanselier blijft, zal de strijd om haar opvolging binnen de partij snel losbranden. Een ‘neen’ tegen de coalitie kan het einde van het Merkeltijdperk alleen maar versnellen.