Laat ik mijn werkgever opdraaien voor reizigers- diarree?
Wie ziek wordt tijdens zijn vakantie mag zijn ziektedagen recupereren, zegt Europa. Maar durft u het, extra vakantie vragen nadat u in een exotisch land diarree hebt opgelopen?
BRUSSEL I Dag twee van uw weekje vakantie en u krijgt griep? In België geldt dan: pech gehad. Maar niet voor lang meer. Wie ziek wordt tijdens zijn vakantie heeft het recht om de dagen die verloren gingen door ziekte te recupereren. Mits je een ziektebriefje van de huisarts toont.
De werkgevers en werknemersorganisaties die in de Nationale Arbeidsraad (NAR) zitten, moeten die regeling nu verder uitwerken. Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) maakt zich sterk dat de afspraken binnenkort rond zijn. Er is geen alternatief: België is niet in orde met de Europese wetgeving.
In 2012 heeft het Europees Hof van Justitie nog duidelijk geoordeeld, in een zaak die een Spaanse vakbond had aangespannen tegen een Spaanse werkgever, dat ‘vakantie bedoeld is als een rustperiode die de werknemer de mogelijkheid biedt om te genieten van ontspanning en vrije tijd’. ‘De bedoeling van ziekteverlof is iets anders: het geeft de werknemer de kans om te herstellen van een ziekte die het hem onmogelijk maakt om te werken.’ Die twee zijn niet verenigbaar: je kan niet ziek en met vakantie zijn.
Dag ziekte kost 991 euro
De sociale partners willen niet veel commentaar geven om de gesprekken in de Nationale Arbeidsraad alle kansen te geven, maar het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen, dat niet in de raad zit, houdt zich niet in. ‘Geen sprake van dat de werkgever opdraait voor de werknemer die ziek wordt tijdens zijn vakantie’, kopte de organisatie in een persbericht. ‘Alles inbegrepen kost een dag ziekte 991 euro aan de werkgever. Voor kleine ondernemingen zou het zwaar doorwegen, als er per werknemer enkele dagen extra bij komen’, zegt voorzitster Christine Mattheeuws.
Ook het VBO, dat wel mee aan tafel zit, vraagt ‘een inkomensgarantie voor de betrokken werknemers, zonder de kostprijs voor de werkgevers op te drijven’. Werkgevers suggereren dat het inkomen betaald wordt door het ziekenfonds. Niet alleen om de werkgever van een extra last te verlossen, maar ook omdat het voor veel werknemers een drempel is om langs te gaan bij het ziekenfonds. Bovendien is een uitkering van het ziekenfonds doorgaans lager.
Werkgevers vrezen ook voor misbruik en voor meer ziekteverzuim in een grijze zone. ‘Wat met buikgriep in India’, vraagt Caroline Deiteren van Unizo zich af in
De Tijd. ‘Is dat een ziekte of is dat eigen aan de reis?’
Mattheeuws van het NSZ waarschuwt: ‘Stel je voor dat je bruingebakken terugkomt van vakantie en zegt dat je nog vakantie te goed hebt omdat je een aantal dagen ziek was. Ik denk niet dat je werkgever of collega’s blij zullen zijn. Uiteindelijk zullen zij hun planning moeten aanpassen. Komt dat ten goede aan het algemeen welzijn?’
Welzijn is een fundamenteel punt. Het Europese Hof oordeelde op grond van het recht om uit te rusten. ‘Wat is de doelstelling van jaarlijkse vakantie’, vraagt Frank Vandenbroucke, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Het Europese arrest kan ons verrassen, maar het heeft logica: jaarlijkse vakantie is een recht dat eigen is aan een arbeidscontract, niet alleen om toe te laten dat mensen “niet aan het werk zijn”, maar ook dat mensen rust en ontspanning vinden. Dit arrest heeft op die manier iets verfrissends: de erkenning dat de werkgever die met iemand een arbeidsovereenkomst aangaat, aanvaardt dat er tijd nodig is voor ontspanning.’
Hoe en waar u ziek wordt, staat los van die noodzaak. In Nederland, waar de regeling al langer geldt, klinkt het eenvoudig: ‘De vraag of je door het werk ziek bent geworden – bijvoorbeeld omdat je collega griep heeft – of door privéomstandigheden – buikgriep in India, een gebroken been op skivakantie – doet niet ter zake’, zegt Silvia Pilger, woordvoerster van de Federatie Nederlandse Vakbeweging, de grootste vakbond van het land. ‘Een ziekmelding tijdens je vakantie kost in principe geen vakantiedagen, tenzij het anders geregeld is in de cao of het bedrijfsreglement.’
Eigen schuld, dikke bult?
‘Er worden in België allerhande argumenten bovengehaald, zoals het idee dat mensen toch verantwoordelijk zijn voor risico’s die samenhangen met vakanties’, merkt Vandenbroucke op. ‘Maar dan is de logica zoek. Je kan evengoed het risico lopen om ziek te worden door avontuurlijke activiteiten buiten je vakantieperiode, zoals ’s avonds gaan sporten. Een debat over de eigen verantwoordelijkheid voor ziekte is niet alleen delicaat, het moet ook los staan van deze discussie.’
De regeling in België is bovendien willekeurig. Word je ziek tijdens een vakantie, dan heb je pech. Word je ziek tijdens een werkweek, dan behoud je alle vakantiedagen. Word je ziek de dag voor je vakantie ingaat, dan kan je die vakantie opschorten. Word je een dag later ziek, op dag één van je vakantie, dan heb je pech.
Het Europees arrest wil net daar komaf mee maken. Vandenbroucke: ‘Als er in het Belgische compromis een systeem zou worden uitgedokterd dat financieel nadelig uitpakt voor wie ziek wordt tijdens zijn vakantie – in tegenstelling tot wie ziek wordt net voor de vakantie – is dat onderscheid opnieuw willekeurig. Dan zou het Europees Hof daar opnieuw over kunnen vallen.’
Conclusie
Het is volstrekt uw recht om vakantiedagen te recupereren wanneer u ziek bent geweest. Ook als u in een ver land aan het bed gekluisterd was door reizigersdiarree. Ethisch kan u dat verantwoorden: vakantie is bedoeld om uit te rusten, en ziek zijn put uit. U moet dat uitrusten dan op een ander moment inplannen. Niets belet u evenwel om daarbij ook rekening te houden met de collega’s die wel moeten werken als u langer weg blijft. Of om rekening te houden met uw werkgever – al dan niet een ‘kleine ondernemer’ – die mogelijk moet opdraaien voor de kosten.
‘Jaarlijkse vakantie is een recht, niet alleen om toe te laten dat mensen “niet aan het werk zijn”, maar ook dat mensen rust en ontspanning vinden’ FRANK VANDENBROUCKE Hoogleraar Universiteit Amsterdam