besnijdenis

8.600 meisjes in ons land riskeren

Oude tradities roesten niet. De oorsprong van genitale verminking gaat talloze eeuwen terug. Het spoort met een patriarchale samenleving waarbij vrouwen minderwaardige posities innemen. De genese is niet religieus (in tegenstelling tot de besnijdenis van mannen) maar cultureel. Dat gaat gepaard met allerhande irrationeel bijgeloof rond vruchtbaarheid, de seksualiteit van de man of de gezondheid.

Migratie en asiel maken dat het fenomeen steeds meer in België voorkomt. Recent onderzoek wijst uit dat in ons land haast 20.000 vrouwen genitaal verminkt zijn. Zowat 10.000 meisjes lopen het risico om dezelfde lot te ondergaan. In vergelijking met enkele jaren geleden gaat het om een flinke, haast zorgwekkende stijging. Dat bevraagt het beleid.

De aanpak van gendergerelateerd geweld verloopt nooit eenvoudig. Het betreft de intimiteit van vrouwen, alles verloopt in het verborgene. België mag genitale verminking dan strafrechtelijk verbieden, de wetenschap dat nog nooit iemand werd veroordeeld, duidt op een niemandsland. De nood aan informatie, preventie en sensibilisering blijft groot. Daarbij moeten niet alleen de betrokken vrouwen maar ook alle hulpverleners (artsen, vroedvrouwen, gynaecologen) dringend worden bereikt.

De voorstelling, door staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (NVA), van een medische meldcode komt daarom geen dag te vroeg. Artsen bewandelen een moeilijk evenwicht tussen een beroepsgeheim en de spreek of meldingsplicht bij personen in nood of bij mogelijke inbreuken op de strafwet. Alles start met een verhoogde waakzaamheid. Maar het bestraffen kan ook een preventief effect hebben.

Toch blijven twee kanttekeningen noodzakelijk. De aanpak mag er niet toe leiden dat getroffen vrouwen achterdocht krijgen en zo een noodzakelijk artsenbezoek uitstellen. Niet alleen loopt op deze manier hun gezondheid gevaar, het kan tot gevolg hebben dat ze uit culturele overtuiging hun dochters – door een operatie in het thuisland – hetzelfde lot laten ondergaan.

Ngo’s wijzen bovendien op de noodzaak om het probleem ook aan de wortel aan te pakken. Daarvoor moet er in de landen van herkomst worden gewerkt. Betere onderwijskansen voor vrouwen in landen waar genitale verminking tot het culturele erfgoed behoort, openen de weg naar meer zelfstandigheid. Vrouwen kunnen zelf hun seksualiteit ontdekken. Empowerment laat hen inzien hoezeer genitale verminking hun leven op een negatieve manier beïnvloedt.

Medische meldcode voor genitale verminking komt geen dag te vroeg