Vetrijk diëten (nog) niet de heilige graal

Het ketogene dieet is aan een opmars bezig. Sceptici zijn niet overtuigd dat het dieet helpt om te vermageren. ‘Het is saai, duur en schadelijk.’

BRUSSEL I Het is populair in Silicon Valley en het heeft Kim Kardashian en Halle Berry als enthousiaste adepten: het ketogene dieet staat (opnieuw) in de belangstelling. Een ketogeen dieet bant koolhydraten en suikers, terwijl juist vetten een prominente plaats krijgen. Waar het lichaam normaal koolhydraten als brandstof gebruikt, richt het zich tijdens het ketogene dieet tot de vetreserves voor energie.

Een metastudie in het Amerikaanse Journal of the American Medical Association suggereert nu dat een ketodieet sneller en duurzamer voor gewichtsverlies zorgt dan zijn tegenhanger, het vetarme dieet. David Ludwig van de Harvard Medical School krijgt 10 miljoen euro om de effecten van het ketodieet op proefpersonen op te volgen.

Opvallend is dat het hongergevoel bij dit dieet beperkt zou blijven. Het jojoeffect, het verschijnsel dat de kilo’s die er bij een dieet zijn afgegaan er snel weer bij komen, kan hiermee verholpen worden.

Bovendien lijkt het ook patiënten met diabetes type twee te helpen, hoewel een stevig bewijs daarvoor voorlopig ontbreekt. Dat wil David Ludwig nu verder onderzoeken. Een ketogeen dieet blijkt trouwens al langer efficiënt bij kinderen met epilepsie die niet geholpen worden door moderne epilepsiemedicatie, zegde kinderneuroloog Coriene Catsman in De Volkskrant.

Kans op hart en vaatziekten

‘Oude wijn in nieuwe zakken.’ Dat is het oordeel van de professoren Theodoor Niewold (KU Leuven) en Patrick Mullie (Vrije Universiteit Brussel). Het ketogene dieet gebruiken om te vermageren is saai, duur en zelfs schadelijk, vinden de onderzoekers. Het dieet is volgens Mullie gewoon een zoveelste koolhydraatarme variant op het dieet van de Amerikaanse cardioloog Robert Atkins uit de jaren 70 (die daar volgens Mullie overigens schatrijk mee geworden is). Bovendien vindt de Brusselse professor het dieet potentieel schadelijk: door een verhoogde inname van verzadigde vetten wordt de kans op hart en vaatziekten groter.

Collega Niewold is minstens even sceptisch: ‘Dit dieet is een modeverschijnsel: om de zoveel tijd komt het eens opborrelen.’ Volgens de professor is het saai (grote beperking op wat je kan eten) en duur (door het vlees, terwijl koolhydraten doorgaans goedkoper zijn).

Is afvallen met een ketogeen dieet dan een slecht idee? In de eerste fase is er gewichtsverlies is, maar veel mensen haken af omdat het zo’n extreem eetregime is, zegt Niewold. En uiteindelijk lijkt de winst gering. Na een jaar vermageren was het verschil met vetarme diëten slechts een kilogram. Voor veel specialisten een marginaal verschil, zeker gezien de nadelen die het dieet met zich brengt. Op korte termijn riskeer je een ketoflu (vermoeidheid en duizeligheid), maar op lange termijn ook nierstenen, hoge cholesterolwaarden, constipatie of vertraagde groei.

Steeds populairder

‘Ik benut het dieet altijd als ik wat aangekomen ben. Zo kom ik weer op mijn gewenste gewicht. Dat is meestal na de winter’, zegt Michael Slender ons via email. Hij runt al jaren ketogeendieet.net. Op de website deelt hij zijn ervaringen en opgebouwde kennis.

‘Ik ben geen dieetgoeroe’, zegt Slender. ‘Maar ik heb persoonlijk ervaren dat het goed werkt. En ik krijg ook veel reacties van mensen die het dieet met succes gebruiken.’

Die buitenwereld lijkt in ieder geval steeds geïnteresseerder. Volgens Slender vertienvoudigden de bezoekersaantallen van zijn blog in drie jaar en krijgt hij veel meer vragen per email.

Of de studie van David Ludwig ook zijn medeacademici en diëtisten zal kunnen overtuigen, is een ander paar mouwen. De Vlaamse diëtisten springen voorlopig niet op de kar. Volgens Kris Gillis van de Vlaamse Beroepsvereniging van Diëtisten (VBVD) zien maar weinig diëtisten binnen de vereniging de meerwaarde van het ketodieet in.

Is 10 miljoen euro voor dergelijk onderzoek de moeite waard? ‘Het is op zich niet slecht dat men nog eens breed opgezet onderzoekt of er iets inzit’, besluit Niewold. ‘Zeker als hiermee al dan niet definitief kan worden uitgemaakt dat het geen goeie manier van vermageren is.’

‘Dit dieet is een modeverschijnsel: om de zoveel tijd komt het eens opborrelen’

THEODOOR NIEWOLD Professor dieetleer (KU Leuven)