Audit naar omgang MSK met Russische bruiklenen

De stad Gent laat een audit uitvoeren naar de manier waarop het Museum voor Schone Kunsten Gent omging met de collectie Toporovski.

De open brief waarin zestien museumvertegenwoordigers zich gisteren in deze krant (DS 5/3) ‘nadrukkelijk distantieerden’ van het Museum voor Schone Kunsten Gent, heeft op twee fronten effect gesorteerd.

Er wordt met hoge prioriteit op toegezien dat de restauratie van het Lam Gods, in zaal vier van het museum, veilig gebeurt. ‘We zullen geen enkele onzorgvuldigheid aanvaarden’, zei ministerpresident Geert Bourgeois (NVA). Later op de dag meldde de stad Gent dat er een externe audit komt om te zien of het MSK de ‘geijkte regels en referentiepraktijken inzake bruiklenen’ gevolgd heeft.

In de brief schreven de ondertekenaars dat het museum ‘op flagrante wijze alle deontologische regels geschonden had’. Volgens hen had het er alle schijn van dat het voorbereidend onderzoek ‘ondermaats en onzorgvuldig’ is geweest.

Daarom stelden ze voor opnieuw een expertencommissie aan te stellen om het labonderzoek naar de authenticiteit van de werken te begeleiden, en om de screening van de collectie door het museum te onderzoeken.

De stad Gent is de ondertekenaars maar ten dele gevolgd. Een onderzoek naar de authenticiteit van de 26 bruiklenen Russische avantgardekunst kan niet meer omdat Gent de bruikleenovereenkomst eerder al stopzette. De eigenaar mocht zijn werken ophalen.

Het ziet er ook niet naar uit dat de vraag naar een internationaal samengestelde commissie zal worden inge willigd. De stad besteedt de opdracht uit via Audit Vlaanderen, het agentschap dat audits uitvoert bij de Vlaamse overheid en lokale besturen.

Het is de vraag of er een auditeur te vinden is met voldoende expertise om de documenten en certificaten van de eigenaar te onderzoeken. Diverse stukken zijn in het Russisch en het Oekraiens gesteld. Van een kleine catalogus heeft de directrice van het museum van Kharkov alvast overtuigend aangetoond dat hij gemanipuleerd is.

Bij de audit zullen allicht museummedewerkers worden gehoord. Een screening naar de werking van het museum wordt het echter niet.

Gisteren rond de middag lieten ministerpresident Geert Bourgeois (NVA) en Sven Gatz (Open VLD) al weten dat ze alle partijen bij elkaar roepen om risico’s bij de restauratie van het Lam Gods uit te sluiten. Ze reageerden daarmee op een kritische brief van het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium (KIK), dat in het MSK het Lam Gods restaureert. In het persbericht hebben de ministers het over ‘een probleem met luchtvochtigheid gedurende een korte periode’.

Dat is een understatement. Het KIK sprak zijn bezorgdheid uit over een alarm in het museum en een gebrek aan veiligheidsprotocol. Versta: in geval van calamiteit weten de werknemers niet wat hen te doen staat. Ze haalden problemen aan die in december gemeld zijn, en die eind februari nog niet opgelost waren. De bruuske daling van de luchtvochtigheid hield aan van 18 op 19 februari. Dat is voor het belangrijkste erfgoedstuk van Vlaanderen geen ‘korte periode’, maar een te lange periode die het KIK ‘zorgwekkend’ noemde.

‘We zullen bij de restauratie van het Lam Gods geen enkele onzorgvuldigheid aanvaarden’

GEERT BOURGEOIS (NVA) Ministerpresident