Gaat Muyters plat voor de wapenlobby?
Philippe Muyters overweegt om militair onderzoek opnieuw te subsidiëren, wat al 20 jaar verboden is. ELVIS PEETERS hoopt dat hij daarop terugkomt.
Hoe hypocriet kan een samenleving zijn? Al bijna vier jaar herdenken we de Eerste Wereldoorlog, een van de meest gruwelijk uitgevochten conflicten in de geschiedenis van de mensheid. Die oorlog was huiveringwekkend in zijn innovatieve vermogen nieuwe manieren te ontwikkelen om de vijand te doden, waarvan het gifgas dat werd ingezet in de Vlaamse velden een ontstellend hoogtepunt vormde. Tientallen auteurs hebben daar talloze boeken, columns en artikelen aan gewijd en de boeken kenden vele lezers. De barbaarse onrechtvaardigheid van die oorlog gaf de Vlaamse beweging indertijd een boost en leidde ook tot de verzuchting ‘Nooit meer oorlog’.
Vandaag, een eeuw na het einde van de Eerste Wereldoorlog, wil een Vlaamsnationalistische minister publieke investeringen in de wapenindustrie weer bon ton maken. Qua symboliek kan dat tellen.
Moedige beslissing
Na de Eerste volgde de Tweede Wereldoorlog en nadien droegen nog vele Belgische regeringen bij aan allerhande oorlogen in Afrika, het MiddenOosten en de Balkan. Toch was er ook licht in de duisternis. In de jaren 90 van vorige eeuw nam de Vlaamse regering de moedige, ethische beslissing om geen Vlaamse overheidssteun te geven aan militair onderzoek, de zogenaamde IWTrichtlijn. Die verbiedt het onderzoek niet, maar sluit belastinggeld voor wapenprojecten uit.
Uiteraard is die richtlijn een doorn in het oog van de wapenindustrie. Enkele weken geleden pleitte Agoria, de Vlaamse sectorfederatie van de defensieindustrie, op Radio 1 voor de afschaffing ervan. De reactie van bevoegd minister Philippe Muyters (NVA) kwam ontluisterend snel. Diezelfde dag nog kondigde hij aan het twintig jaar oude verbod te willen herzien. Minister Muyters vroeg daarvoor een advies aan de Vlaamse Adviesraad voor Innoveren en Ondernemen (Vario), die tegen 8 maart een antwoord moet geven. Aan het Vlaamse Vredesinstituut, nochtans een instelling die verbonden is aan het Vlaams Parlement, en in deze materie niet onkundig, vroeg hij geen advies.
In 2008 al deed het Vlaamse Vredesinstituut op initiatief van het Vlaams Parlement een studie naar de macroeconomische impact van investeringen in onderzoek en ontwikkeling die de defensieindustrie ten goede komen. De conclusie van die studie luidt dat er weinig aanwijzin gen zijn voor een beduidend positief effect van militaire onderzoeken en ontwikkeling op de economie. Zelfs geen economische reden dus om de richtlijn te wijzigen.
Toch wil Agoria dat Vlaanderen meestapt in een oorlogseconomie die geen antwoord biedt op de veiligheidsuitdagingen waarmee we vandaag geconfronteerd worden. De ongebreidelde wapenexport naar het MiddenOosten heeft geleid tot
Veiligheid? Vraag dat aan de Jemeniet die een ‘hoogtechnologische’ bom op zijn hoofd krijgt
rampzalige gevolgen. Veiligheid? Vraag dat aan de Jemeniet die een ‘hoogtechnologische’ bom op zijn hoofd krijgt.
Beperkte budgetten
De kwestie is dringend. De druk van de wapenlobby blijkt groot. Als schrijver is het voor mij onmogelijk daar nog gauw een roman aan te wijden, dat vergt tijd, en dan is het te laat. Ik kan in deze zaak mijn pen slechts gebruiken om daar in een opiniestuk op te wijzen.
Een overheid moet keuzes maken. Alleen al omdat de budgetten waarmee ze werkt beperkt zijn. Ook de budgetten voor onderzoek, die minister Muyters beheert. Ofwel besteedt de overheid geld aan onderzoek dat mogelijk onze levenskwaliteit verhoogt, zoals naar kanker of duurzame klimaatoplossingen, ofwel investeert ze ook in onderzoek naar wapentuig dat de kwaliteit van het doden verhoogt.
Dat is, of ze wil of niet, een ethische opdracht. Die laat je niet aan lobbygroepen over. Als overheid maak je keuzes in naam van de samenleving. De IWTrichtlijn betekende een ethische keuze tegen een industrie van de dood. Die nu herroepen, haalt het laatste greintje geloofwaardigheid onderuit van wie beweert uit een beweging te stammen die gesterkt werd met de gedachte ‘Nooit meer oorlog’. Wil minister Muyters het zover drijven?