De grijsgedraaide schrijver
‘Wat zal ik me druk maken? Die armza lige paar jaar dat ik nog leef en dan de vijftig jaar die nodig zijn voor bloemlezingen?’ Meer dan een krolse, jonge lezeres verlangde de bejaarde Hugo Claus niet. Noch tans doen kenners tien jaar na zijn dood hun stinkende best om de schrijver te eren. Ook De sporen van Claus, een driedelige radioreeks van Kenneth Berth, Gudrun De Geyter en Wim Vangrootloon, pikt een graantje mee van de herdenkingskaravaan.
Baanbrekend is de docu dus allerminst, maar een twee uur durend programma over literatuur is op zich al een zeldzaamheid om te koesteren. De eerste aflevering, Claus en de vrouwen, heeft bovendien een mooi panel verzameld, van collega’s als Peter Verhelst tot zijn weduwe Veerle De Wit, zijn redactrice Suzanne Holtzer en de Clausexegeten Georges Wildemeersch en Mark Schaevers. Zo krijg je veel knappe anekdotiek, maar daarin blijft De sporen van Claus helaas steken, zodat het grijsgedraaide beeld van de macho vol tegenstellingen nog maar eens wordt bekrachtigd. Claus, dat is de speelvogel die gigolo wilde worden, maar die ook vlijtig als een monnik zijn oeuvre bij elkaar schreef. Claus, dat is die kostschoolknaap die de non nen ‘WaffenSS in religieuze jurken’ noemde, maar zijn ex, het sekssymbool Sylvia Kristel, bezong als ‘de non bij uitstek’. Claus, dat is het eeuwige personage, de onwrikbare oester. Of volgens Schaevers’ conclusie: ‘Den Ugo, dat is den Ugo.’
Wellicht had een minder thematische aanpak meer samenhang opgeleverd. Doordat de oorlog in De sporen van Claus pas later behandeld wordt, verneem je bijvoorbeeld weinig over de voormalige SS’er die de schrijver in een harde, viriele vorm van liefde inwijdde, terwijl net die merkwaardige geschiedenis het uitgangspunt had kunnen vormen van een dieper gravende visie op Claus en het andere geslacht. Nu blijft het te vaak bij idolate getuigenissen over de vrouwenmagneet met de zintuiglijke taal.
Gelukkig laat de docu ook de schrijver zelf aan het woord, aan het eind van elke aflevering maakt ‘een jonge theaterhond’ een hoorspel van zijn werk. Adriaan Van Aken van Het Nieuwstedelijk bijt de spits af met een macabere passage over een tandeloze zuster uit Het verdriet van België. In de handen van spreker Jürgen Delnaet en componist Joris Caluwaerts klinken Claus’ muzikale zinnen (‘Vlieghe vlijt zich tegen Byttebiers borst’) ongemeen spannend. Dat heeft De sporen van Claus zeker begrepen: wie het enigma Claus niet ontraadselt, kan meer beter zijn teksten laten herleven.
Het blijft te vaak bij idolate getuigenissen over de vrouwenmagneet met de zintuiglijke taal
De sporen van Claus. Zondag van 18 tot 20 uur op Klara. ¨¨¨èè