Zwitsers topbankier in de cel
De op twee na grootste bank in Zwitserland, Raiffeisen, staat onder zware druk. Het glorieuze jaarresultaat wordt overschaduwd door de arrestatie van ouddirecteur Pierin Vincenz. De topbankier zou zich schuldig gemaakt hebben aan bestuursfraude en zelfve
ZÜRICH I Het onderzoek naar de ouddirecteur heeft zich inmiddels uitgebreid naar Raiffeisen zelf, net als UBS en Credit Suisse een systeemrelevante bank. Voor het weekend moest bestuursvoorzitter Johannes Rüegg Stürm opstappen. De positie van ceo Patrick Gisel wankelt.
De verdachte transacties speelden zich af in 2007 en 2015. Pierin Vincenz (61) zou bij een overname door een dochter van Raiffeisen en door een transactie vlak voor zijn vertrek dubbelspel gespeeld hebben en zich persoonlijk verrijkt hebben. Bijna twee weken zitten de ouddirecteur en een medeverdachte nu vast. Sinds woensdag zijn nu ook de bankrekeningen van Vincenz en zijn vrouw, officieel nog directeur juridische zaken bij Raiffeisen, geblokkeerd.
Een onlinejournalist bracht de zaak bijna twee jaar geleden aan het rollen. Ondanks bedreigingen met juridische stappen gaf het portaal Inside Paradeplatz niet op. De autoriteit financiële markten Finma en de bank zelf startten onderzoeken naar het gedrag van Vincenz. Na Raiffeisen was hij bestuursvoorzitter van verzekeraar Helvetia geworden. Die functie moest hij in oktober 2017 al opgeven. Toen bleek dat in die periode de regels niet waren overtreden, leek voor de Finma de kous af.
Stroman
Maar het Openbaar Ministerie zocht verder. De coöperatieve structuur van Raiffeisen staat veel dubbelfuncties toe. Zo was Pierin Vincenz behalve ceo van Raiffeisen ook bestuursvoorzitter van Aduno. De firma verzorgt het kredietkaartenverkeer van de Zwitserse regionale en kantonnale banken, onder het beheer van Raiffeisen. Naar nu blijkt, hadden Vincenz en zijn medeverdachte via een stroman belangen in een softwarebedrijfje dat voor een forse prijs werd aangekocht door de kredietkaartenfirma. Vlak voor de transactie verhoogde Vincenz zijn aandeel in het softwarebedrijfje aanzienlijk. Een maand later keurde hij als Aduno bestuursvoorzitter de aankoop goed.
De tweede verdenking van bestuursfraude geldt het private equitybedrijf Investnet. Raiffeisen zette het in 2012 samen met twee particuliere investeerders op en nam een aandeel van 60%. De medeinvesteerders waren bekenden van Vincenz. Toen deze in 2015 bij de bank wegging, nam hij privé een aandeel van 15% in de investeringsfirma. De verdenking bestaat dat de bankier ook hier zijn privébelangen met die van de bank heeft vermengd en bovendien met voorkennis heeft gehandeld. Al met al zou Vincenz zich met 4,7 miljoen CHF (ruim 4 miljoen euro) verrijkt hebben.
De focus van toezichthouder Finma heeft zich nu verlegd naar Raiffeisen zelf, een conglomeraat van 255 nietbeursgenoteerde banken. Het lijkt duidelijk dat de raad van bestuur zich heeft laten verblinden door het doorlopende succes van zijn ceo. Naar nu blijkt, werden de interne onderzoeken geleid door een jurist van hetzelfde kantoor dat de privébelangen van Vincenz behartigde. De suc cesvolle bankier had de hele coöperatie in zijn achterzak, met een bestuur dat keurig was samengesteld uit alle regionen en landstalen, maar te weinig bankkennis had. Er gingen geen bellen rinkelen toen Vincenz bestuursfunctie op bestuursfunctie stapelde, wat belangenverstrengeling in de hand werkt. Ook keurde de raad van bestuur goed dat Vincenz zijn eigen vrouw tot directeur Toezicht van de bank benoemde. Ze is inmiddels op nonactief gesteld.
Tweede man
De huidige ceo Patrick Gisel wordt voorlopig nog in het zadel gehouden door de bank. Gisel, eigen kweek van Vincenz en vrijwel de hele tijd zijn tweede man, houdt het erop dat hij niets wist van het dubbelspel van zijn mededirecteur. Dat lijkt op zijn minst naïef. Ze zaten samen in vele besturen onder de paraplu van Raiffeisen en daarbuiten.
Bij het presenteren van zijn ijzersterke jaarcijfers (+30% winst) een week geleden sloot Vincenz’ opvolger zijn eigen aftreden nog uit. Vrijdag schermde de nieuwe bestuursvoorzitter Pascal Gantenbein de ceo af voor de pers en sprak nog zijn volledige vertrouwen uit. Terwijl de imagoschade van Raiffeisen dagelijks toeneemt, wordt ervan uitgegaan dat de dagen van Patrick Gisel bij de bank geteld zijn.
De raad van bestuur keurde goed dat Vincenz zijn eigen vrouw tot directeur Toezicht van de bank benoemde