Kernakkoord Iran in gevaar
Met de ‘Rexit’ en Mike Pompeo als nieuwe minister van Buitenlandse Zaken krijgt Donald Trump er in het Witte Huis een trouwe fan bij.
Iran is een politiestaat bestuurd door bandieten en een despotische theocratie, met ambities vergelijkbaar met die van de terreurgroep IS. Dat is kort samengevat de harde toespraak die toenmalig CIAdirecteur Mike Pompeo in oktober 2017 gaf aan de universiteit van Texas. De Amerikaanse president Donald Trump heeft Pompeo gisteren aangesteld als zijn nieuwe minister van Buitenlandse Zaken. Hij vervangt Rex Tillerson, die Trump de voorbije maanden aanspoorde om de nucleaire deal met Iran na te leven.
Net als Trump staat ook Pompeo voor de harde lijn inzake Iran. Zijn benoeming kan op zeer korte termijn al tot een belangrijke beleidswijziging leiden. Binnen twee maanden dringt zich de volgende deadline op voor de bekrachtiging van het kernakkoord. Als Trump dan opnieuw sancties instelt tegen Iran, dan trekt hij de Verenigde Staten eenzijdig terug uit een akkoord waarin ook de Europese diplomatie heel sterk heeft geïnvesteerd.
In januari 2016 besloten de VS en de EU om de economische sancties tegen Iran op te heffen, nadat het Internationale Atoomenergieagentschap had vastgesteld dat Iran zijn nucleaire programma had ingeperkt, zoals in 2015 was afgesproken. Maar de Verenigde Staten wilden de Iraanse houding in de gaten kunnen houden en het akkoord periodiek opnieuw bekrachtigen. Trump deed dat nog in januari, al voegde hij er toen al aan toe dat het ‘de laatste keer’ zou zijn geweest.
Tegelijk dient zich al meteen een tweede, zo mogelijk nog veel complexer kerndossier aan. Trump kondigde vorige week tot ieders verrassing immers aan dat hij de uitnodiging aanvaardt om de NoordKoreaanse dictator Kim Jongun te ontmoeten. Dat gesprek zou mogelijk al in mei plaatsvinden – eveneens binnen twee maanden. Pyongyang pocht dat het al kernraketten heeft die de VS kunnen raken. Succesvol onderhandelen met dat regime wordt nog veel complexer dan de zo hard bevochten deal met Teheran.
De nieuwe minister van Buitenlandse Zaken verdedigt niet alleen de harde lijn inzake Iran. Hij is ook tegen de sluiting van Guantánamo, een gevangenis die geregeld onder vuur lag voor de behandeling van terreurverdachten, vindt de enorme data verzameling van de geheime dienst NSA prima, en beschouwt waterboarding niet als een vorm van marteling.
‘Rexit’ hing in de lucht
Tegelijk heeft Rex Tillerson op de post Buitenlandse Zaken ook geen blijvende indruk gemaakt. De voormalige baas van de oliegigant Exxon Mobil dacht vooraf wellicht dat een groot bedrijf besturen niet zo sterk zou verschillen van een kabinet leiden. Maar Tillerson liep verloren in de bureaucratie van Washington. Hij kreeg de opdracht om drastisch in de kosten te snijden, zag een hele resem carrièrediplomaten vrijwillig vertrekken, en cruciale posten – zoals die van ambassadeur in ZuidKorea – zijn nog steeds vacant. De geruchten over Rex Tillersons ontslag sleepten al maanden aan en werden ‘Rexit’ genoemd. Alleen de timing – Tillerson dacht dat zijn positie eindelijk veilig was – verrast.
Tillersons grootste probleem was dat hij het zo vaak oneens was met Trump. Zelfs over dit ontslag doen verschillende versies de ronde. Volgens het Witte Huis werd Tillerson vooraf ingelicht, onderminister van Buitenlandse Zaken Steve Goldstein zei dan weer dat Tillerson dinsdag nog niet van plan was geweest om af te treden. Tot Trumps tweet binnenliep. Enkele uren later werd ook Goldstein de deur gewezen.
Pompeo verdedigt niet alleen de harde lijn inzake Iran. Hij ziet waterboarding niet als marteling en is tegen de sluiting van Guantánamo
Het leven van Elke Honshoven (37) en Mario Van Delsen (40) stond tien jaar lang in het teken van hun grote kinderwens. Er was niets anders dan proberen, hopen, wachten – en geld sparen. Eerst voor een hele reeks ivfbehandelingen. Daarna tweemaal voor een adoptieprocedure. ‘In 2013 ondertekenden we een adoptiecontract voor een kindje uit Ethiopië’, zegt Elke. ‘Van toen af gingen we niet meer op vakantie. Hooguit eens een weekje naar zee. Elke zomer opnieuw verwachtten we het verlossende telefoontje.’
Maar twee jaar na hun inschrijving bij Fiac, een van de drie Vlaamse interlandelijke adoptiediensten, volgde ontgoochelend nieuws: ‘De samenwerking met een van de weeshuizen in Ethiopië viel stil. We werden uitgenodigd naar een vergadering. Ik kon niet helemaal volgen, want wij kenden die wereld niet goed. Maar ik voelde: dit komt niet goed.’
Elke en haar man besloten de samenwerking met Fiac stop te zetten. Van de 4.000 euro die ze al betaald hadden, aan werkingskosten en steun voor het herkomstland, kregen ze 1.000 terug. ‘Fair enough, we hadden immers zelf beslist ermee te stoppen.’
Kinderkamer klaar
Datzelfde jaar nog gingen ze in zee met een andere adoptiedienst, Het Kleine Mirakel. ‘Ze hadden net een samenwerking opgestart met Oeganda en zeiden dat het enorm goed liep. In mei zijn we op intake gegaan, in juni vertrok ons dossier al naar Oeganda. We maakten thuis de kinderkamer klaar.’
In november volgde het bericht dat ‘het kanaal werd opgeschort’. Er was een probleem gerezen met de eerste zeventien kinderen die uit Oeganda overkwamen: een Vlaamse rechter weigerde de adoptie van een van die kinderen te erkennen. De zaak moest opnieuw onderzocht. Vergaderingen en mails volgden elkaar weer op.
In maart 2016 besliste Oeganda zelf om zijn adoptiewetgeving te herzien. Adoptieouders zouden minstens een jaar in het land moeten verblijven. Elke en Mario beseften dat hun kansen slonken, maar bleven nog een sprankel hoop koesteren.
In mei kregen ze een mail van het adoptiebureau, waarin stond dat hun dossier werd afgesloten. ‘Dat kwam heel hard aan’, zegt Elke. Later bleek dat negen andere gezinnen toch nog naar Oeganda mochten reizen om hun adoptiekind op te halen – ze kwamen daar wel maanden vast te zitten.
Het adoptiebureau stelde hen voor om een nieuw dossier te openen in Gambia. Daar zouden ze ‘een gezonde, jonge baby’ kunnen adopteren. Elke en Mario besloten het niet te doen. ‘Mijn man naderde de 40. Hij vond dat we eindelijk opnieuw moesten leven.’
Toch jammer
Alles bijeen hadden ze meerdere duizenden euro’s voor het contract met Oeganda betaald. Het stel heeft de overschrijvingsformulieren als bewijs. Zoals het contract bepaalde, kregen ze alleen 750 euro terug – het bedrag dat ze betaald hadden voor ‘nazorg’. Een klacht bij Kind en Gezin leidde nergens toe en dat is niet onlogisch: het adoptiebureau leefde de contractuele verplichtingen na. Toch blijft het bij Elke wringen: ‘We hebben er per slot niet zelf voor gekozen om het contract stop te zetten, zoals de eerste keer.’
Bovendien had Elke echt wel nazorg nodig: ‘Ik viel in een diep gat. Ik ben acht maanden in dagtherapie geweest om opnieuw richting te kunnen geven aan mijn leven. We hebben nu een hond, en straks hopelijk een tweede. We hebben voor het eerst een grote reis naar Amerika gemaakt. Dat is fijn, maar het is ons plan B. Als we op een terrasje zitten en er komen kinderen naar onze hond, dan zeggen we tegen elkaar: toch jammer.’
Ariane Vandenberghe, Vlaams adoptieambtenaar, erkent dat de case van Elke en haar man ‘emotioneel en financieel’ schrijnend is. Ze is bereid om mee te werken aan het voorstel van de Vlaamse ombudsman (zie hiernaast) om te onderzoeken of er een regeling kan getroffen worden voor zulke gevallen. Maar ze wijst erop dat een dergelijke regeling aanknoopt bij het idee dat een adoptiecontract een ‘resultaatsverbintenis’ is: ‘Dit druist in tegen onze basisfilosofie, dat we ouders zoeken voor kinderen – en niet omgekeerd.’
‘Ik ben acht maanden in dagtherapie geweest om opnieuw richting te kunnen geven aan mijn leven’
ELKE HONSHOVEN
‘Een adoptiecontract is geen “resultaatsverbintenis”, we zoeken ouders voor kinderen – niet omgekeerd’
ARIANE VANDENBERGHE Vlaams adoptieambtenaar