Geen woord te veel of te weinig
I k weet niet veel over zwarte gaten. Maar alles wat ik erover weet, weet ik van Stephen Hawking. Namelijk uit zijn heerlijke boek A brief history of time. Hawking gaf mij met dat boek het gevoel dat ik, en iedereen eigenlijk, de mysteries van het heelal kan begrijpen. Niet tot in de wiskundige details natuurlijk, maar wel in grote lijnen.
A brief history of time is geen wetenschap, het is populaire wetenschap. Men heeft Hawking verweten dat hij daar zijn tijd aan spendeerde – het ultieme bewijs dat hij niet écht tot de wetenschappelijke top behoorde. Maar wat voor topprestatie is het niet om het heelal te verklaren in woorden die u en ik begrijpen? Misschien win je daar de Nobelprijs Fysica niet mee – de discussie of hij die verdiende laat ik over aan specialisten. Maar wat mij betreft had hij er een kunnen krijgen voor Literatuur. Andere schrijvers met een tien of honderd keer
Hawking zat niet op Twitter, maar in wezen is hij de allereerste en de allerbeste twitteraar
grotere output hebben hun lezers minder dicht gebracht bij tijdloze inzichten in het wezen van ons bestaan. En, wat tussen alle lofbetuigingen een beetje vergeten raakt: Hawking was een meester van de taal.
Hawking zat niet op Twitter, maar in wezen is hij de allereerste en de allerbeste twitteraar: uren, dagen stil gepeins verpakte hij in zinnen die geen enkel overtollig woord bevatten. Ja, logisch, denkt u: de lettertjes moest hij één voor één op zijn computerscherm toveren via die éne spier in zijn wang waar hij nog controle over had. Maar merk op dat hij niet schreef of sprak in telegramstijl – en dat is het onomstotelijke bewijs hoezeer deze man de taal moet hebben liefgehad. De taal die tenslotte zijn enige manier was om met de wereld te interageren.
Hawkings zinnen zijn nooit lang. Maar ze zijn ook nooit te kort: hij zocht en vond exact het juiste adjectief. Hij balde ontzettend veel denkwerk in één zin. Maar als er twee zinnen nodig waren om iets voor mensen met een normaal verstand begrijpelijk te maken, dan tikte hij ook die tweede zin moeizaam bij elkaar. Zo krijgt zijn taal een wonderlijk ritme. Een ritme dat voor mij volmaakt past bij de wonderen van het universum die hij beschrijft.