VERTROUWEN GESCHAAD
De legerleiding heeft al jaren absoluut geen zin in een verlengd gebruik van de bestaande F16vloot. Een document uit november 2015 laat daarover geen twijfel. Na een aanpassing zouden de toestellen wel langer in dienst kunnen blijven, maar ze zouden niet aan het hoge ‘ambitieniveau’ van onze luchtmacht beantwoorden. Voor een paar jaar langer gebruik zou 2 miljard moeten worden neergeteld. De kosten voor die renovatie zouden in de Verenigde Staten blijven hangen en dus onze industrie niet ten goede komen. Het was, kortom, een slechte piste. Die doctrine heerste kennelijk op alle niveaus die met het dossier te maken hadden.
Een latere studie, van de bouwer van het toestel zelf, achtte een update tot op zekere hoogte wel doenbaar en was dus zeer onwelkom. Voor de top brass bracht het rapport niets nieuws, maar die vreesde wel dat de politieke discussie van voor af aan zou herbeginnen. Het werd daarom verkieslijk geacht de minister, Steven Vandeput (NVA), niet in te lichten. Kennelijk beschouwden ze hun baas als iemand die niet in staat is te voorkomen dat ‘verkeerde’ conclusies plots politiek gewicht krijgen, waardoor het gewenste scenario, de aankoop van nieuwe vliegtuigen, bij voorkeur de F35, wordt doorkruist.
Of de publieke blamage zijn politieke positie aantast is, zoals steeds, een kwestie die hijzelf en zijn partij moeten inschatten. Gisteravond werd duidelijk dat Vandeput onverminderd de steun van zijn partijvoorzitter heeft. De contouren van een samenzwering onder generaals worden scherper en dat neemt de druk van de minister weg. Ook de meerderheid is onder controle. In de Kamer stemde die ermee in het onderzoek naar wie wat wist en wanneer over de paasvakantie te tillen. Dan weet je het wel.
De politieke gevolgen van dit incident worden gezwind ingedijkt. Als er koppen rollen, zullen het er met sterren en strepen zijn, maar zelfs dat is niet zeker. Hoe sterker de minister zich voelt, hoe minder hard hij de eigengereide generaals moet kastijden.
De echte schade ligt elders. Europa, een economische reus maar een militaire dwerg, kan niet meer vanzelfsprekend rekenen op rust aan zijn grenzen. Het moet zijn verantwoordelijkheid opnemen. In dat kader is het niet houdbaar dat België al jarenlang achterophinkt wat militaire uitgaven betreft. In een betere wereld zou dat anders zijn, maar in die wereld leven we helaas niet. In de echte wereld, degene waarin we wel verkeren, moet de samenleving kunnen vertrouwen op haar leger. Dat vertrouwen is geschaad. Het kan niet dat niemand daar de verantwoordelijkheid voor opneemt.
De contouren van een samenzwering onder generaals worden scherper