Mannen weten waarom niet
Porno is een drug die ons afhoudt van de belangrijke dingen in het leven. Die gedachte maakt opgang bij nieuwrechtse groeperingen. ‘Wie regelmatig porno kijkt, haalt minder voldoening uit zijn werk, relatie of maatschappelijk engagement.’
‘Stop watching porn and start lifting weights.’ Het is een van de dingen die de leden van de nieuwrechtse vereniging Schild & Vrienden (DS 17 maart) wel eens tegen elkaar zeggen. ‘Meer en meer leden zien in dat porno een soort drug is die je beter niet gebruikt’, zegt oprichter Dries Van Langenhove via chat. ‘Als je stopt met porno gebruiken, haal je veel meer voldoening uit de dingen in het leven die er echt toe doen, zoals zorg dragen voor jezelf, je gezin en de samenleving.’ Hij echoot daarmee eerdere uitspraken van de Nederlandse rechtspopulistische politicus Thierry Baudet, die waarschuwde voor de ‘schaduwkant van de seksuele bevrijding’: dat ‘lichamelijk genoegen wordt losgekoppeld van de interactie met een ander’.
De bezorgdheid die Van Langenhove over porno heeft (niet voor masturbatie op zich, die heeft ‘bewezen positieve effecten op de gezondheid’) reikt verder dan onze romantische en seksuele relaties. Hij wijst erop dat er niet alleen meer en meer jonge mannen last krijgen van erectiestoornissen en een verstoord libido, maar dat porno kijken ook je mentale gezondheid en je maatschappelijke engagement kunnen aantasten.
Porno laat je hersenen wennen aan makkelijke, snelle shots dopamine, waartegen het geluksgevoel dat je uit andere, meer inspanning vergende activiteiten haalt, bleek afsteekt. Waarom zou je soep gaan uitdelen of zwerfvuil rapen als je ook achter je laptop kan blijven zitten? ‘Mensen die regelmatig porno gebruiken, zullen minder voldoening halen uit hun werk, hun relatie of hun maatschappelijk engagement’, licht Van Langenhove toe. ‘De toevloed van dopamine die je daaruit haalt, is immers veel kleiner dan de hoeveelheid die je uit porno haalt. Je zal dus meer en meer gaan verlangen naar makkelijke en hoge dopamine uit porno. Dit heeft een negatieve invloed op de zingeving in het leven, en daar probeer ik mensen voor te waarschuwen.’
Vogels voor de kat
Als bron voor de ‘ongemakkelijke waarheid’ over porno verwijst Van Langenhove naar yourbrainonporn.com, waar tientallen onderzoeken over pornoverslaving worden geciteerd. Initiatiefnemer van de site is Gary Wilson, die internetporno omschrijft als een wereldwijd sociaal experiment zonder controlegroep. Zijn Youtubevideo werd bijna tien miljoen keer bekeken.
Het is niet uit preutsheid dat Wilson de wereld op de gevaren van internetporno attendeert. In klassieke blootboekjes ziet hij geen probleem, het is het enorme aanbod dat nu continu binnen handbereik is, dat vooral mannen tot vogels voor de kat maakt. Een mannenbrein is van nature altijd op zoek naar nieuwe vrouwtjes om te bevruchten, en pornovideo na pornovideo speelt daarop in. De pornokijker raakt verstrikt in een vicieuze cirkel die niet anders is dan bij een alcohol of cocaïneverslaving, betoogt Wilson.
Dat alle onderzoek dat zijn site citeert over pornoverslaafden gaat – en niet over de grotere groep pornogebruikers – maakt in de ogen van de antipornobeweging niet uit: porno is zo verslavend voor onze jagerverzamelaarshersenen, dat eraan beginnen het risico op nadelig gebruik al impliceert.
Hun bekommernissen over porno delen
de leden van Schild en Vrienden (goed voor bijna 10.000 volgers op Facebook) met een groeiende groep ‘nofappers’ in de VS. Het motto van de site nofap.com luidt ‘Get a new grip on life’ en de getuigenissen die de ruim 305.000 ‘fapstronauten’ delen, gaan ook over effecten die hun seksleven ver overstijgen. Sommige nofappers blijken plots tijd te vinden om zelf hun lasagne te maken, anderen hebben het gevoel een vrouwenmagneet te worden of hebben eindelijk de ruimte om aan hun Frans te werken, terwijl ze nog professionele successen scoren ook. Kortom: zonder porno is het veel makkelijker prioriteiten stellen.
Veertien keer per dag
De oprichter van de nofapredditcommunity is Alexander Rhodes, een man die als jonge tiener begon te masturberen en tot veertien keer per dag ging. Ook dit initiatief is dus vooral geïnspireerd door excessief gebruik. Gelden de bezwaren tegen porno die ze aanhalen, dan ook voor de doorsnee gematigde gebruiker? ‘Integendeel’, zegt seksuoloog Wim Slabbinck. ‘Het is niet bewezen dat pornogebruik op zich schadelijk is voor de fysieke en mentale gezondheid, of effect heeft op je motivatie voor je werk of maatschappelijk engagement.’
‘Waarom masturberen blokkende studenten zo vaak? Omdat het de ideale ontspanning is, en het duurt amper vijf minuten. Om goed te kunnen doen wat je moet doen, binnen en buiten een liefdesrelatie, moet je jezelf voeden. Of je nu porno kijkt of theater speelt of sport: die dingen geven zuurstof aan je relatie. Bovendien is een ejaculatie gezond: ze evacueert een hoop zware metalen. In sperma zitten onder meer zink en kalium. Een teveel aan die kwalijke stoffen krijg je zo in een handomdraai uit je lijf. Wetenschappers vermoeden dat klaarkomen zo beschermt tegen prostaatkanker.’
Porno op zich is niet de krachtige drug waar Wilson ze voor houdt, zegt Slabbinck. ‘Problematisch gebruik komt vaak voor bij mensen die al een krampachtige relatie met seks hebben. Wat je jezelf verbiedt, wordt makkelijker een obsessie. Ook als je het seksuele gebruikt om te ontsnappen uit je leven, loop je een groter risico op seksverslaving, maar dat heeft dan weinig met die seks op zich te maken. Porno veroorzaakt niet dezelfde reactie in het brein van een seksverslaafde als een beeld van alcohol bij een drankverslaafde doet. Het beloningscentrum van een seksverslaafde licht juist niet meer op.’
Het idee dat masturbatie de volksgezondheid, en bij uitbreiding de integrale maatschappelijk orde, bedreigt, is geen uitvinding van de nofappers. De gevolgen die zij nu aan porno toedichten, werden eeu wenlang aan masturbatie tout court toegeschreven. Vooral katholieken leerden van kerkvader Augustinus om de lust, dat restant van de zondeval, als aanstichter van alle onheil te zien, waartegen redelijkheid noch wilskracht opgewassen is. Toen de invloed van de kerk begon te tanen, doken andere bondgenoten in de strijd tegen de soloseks op.
Liefde voor het vaderland
‘In de negentiende eeuw hield de medische wetenschap de angst voor masturbatie nog mee in stand. Je kreeg er migraine van, je hersenen verweekten, noem maar op’, zegt Michiel Leezenberg, wetenschapsfilosoof aan de universiteit van Amsterdam. ‘Het toen nog medisch onderbouwde idee dat je je krachten verloor door te masturberen, is op brede schaal verspreid door de padvinderij. Die cultiveerde hetzelfde idee van mannelijkheid als de nieuwrechtse bewegingen nu: een echte man is sterk, loopt veel buiten, kan zich beheersen en masturbeert dus niet. En hij doet dat uit liefde voor het vaderland: hij zou de natie tekortdoen als hij zich niet in optimale gezondheid zou houden.’
De opkomst van de vaderlandsliefde in de negentiende eeuw bestendigde volgens Leezenberg niet alleen het ideaal van de gedisciplineerde man, maar ook het elan van het kerngezin, als ideale grond voor het gezonde mannelijke zaad. Ook vrouwen zagen hun rol binnen dat kerngezin duidelijker gedefinieerd met het oog op de glorieuze toekomst van het vaderland.
‘De man hield zich in vorm om te kunnen vechten voor zijn land; de vrouw verzorgde zich om nakomelingen op de wereld te kunnen zetten en bleef thuis om ze te verzorgen.’ Die nakomelingen dienden dan wel raszuiver te zijn. ‘De link tussen nationalisme, xenofobie en angsten over seks is onmiskenbaar’, zegt Leezenberg, die momenteel onderzoek doet naar de link tussen regionale talen en nationalisme.
Bij wijze van spinoff van dat onderzoek publiceerde hij vorig jaar De minaret van Bagdad. ‘Ik kon er niet meer van weg kijken, hoe vaak het over seks ging. De kolonisatoren bijvoorbeeld waren bang voor de seksualiteit van donkere mannen, die minder verkrampt met lichamelijkheid omgingen. Wat als hun vrouwen erachter kwamen dat die mannen beter waren in bed? Het is dezelfde angst die politici als Thierry Baudet en Geert Wilders nu ook nog uitspelen: ze uiten hun angst voor moslimmigranten vaak in geseksualiseerde termen, stellen vluchtelingen als testosteronbommen voor. Hoewel ze zelf niet uitblinken in vrouwvriendelijkheid, geven ze toch uiting aan de angst dat onze blanke vrouwen bepoteld worden door donkere mannen.’
‘De pornokijker raakt verstrikt in een vicieuze cirkel, net als bij een alcohol of cocaïneverslaving’
GARY WILSON yourbrainonporn.com
‘De echt man is sterk en kan zich beheersen. De link tussen nationalisme, xenofobie en angsten over seks is onmiskenbaar’ MICHIEL LEEZENBERG
Universiteit Amsterdam