DEFINITIE VAN REBELLIE IS EUROPESE ZAAK
We kunnen met een gerust hart slapen: als de Europese politie en veiligheidsdiensten echt willen samenwerken, dan kunnen ze dat. De kans dat een gevaarlijk persoon ons Europazonderbinnengrenzen ongezien kan doorkruisen, is miniem. Als generale repetitie voor een gezamenlijke antiterreuractie mag de arrestatie van Carles Puigdemont, de afgezette ministerpresident van Catalonië, tot voorbeeld strekken.
Maar ernstig nu: van minstens even groot belang voor de toekomst van Europa is de vraag hoe het Duitse gerecht zal omgaan met het opnieuw geactiveerde Europese arrestatiebevel tegen Puigdemont. Zolang hij in België verbleef, achtte de Spaanse justitie een overlevering niet gewenst. België kent het misdrijf ‘rebellie’ niet en zou hem dus hooguit op minder zware gronden hebben overgeleverd. Duitsland heeft ‘hoogverraad’ in zijn grondwet staan en denkt daar mogelijk anders over.
Het is die rebelliekwestie die verhindert dat het politieke conflict over de Catalaanse onafhankelijkheid louter een ‘interne kwestie’ zou zijn, zoals in alle Europese hoofdsteden zo vurig wordt beleden. Er zijn vele pragmatische redenen om te willen voorkomen dat het Catalaanse voorbeeld in Europa een doos van Pandora opent. Maar hier gaat het om een princiepskwestie. Lijdzaam toezien hoe in Spanje de inhoud van ‘rebellie’ wordt opgerekt om politieke redenen, zou een zware vergissing zijn. Van rebellie (of hoogverraad) is maar sprake als de aanstokers ervan de staat met geweld omver willen werpen. Dat is in Catalonië vooralsnog niet gebeurd.
De Catalaanse leiders hebben vele politieke vergissingen begaan. Ze hebben hun volk zonder duidelijk mandaat, zonder klaar plan en zonder internationale steun in een heilloos politiek avontuur gestort. Ze hebben daarbij lichtvaardig de Catalanen in twee kampen verdeeld en Catalonië (nog meer) geïsoleerd in Spanje. Dat Madrid politiek redeloos en lomp heeft geageerd, is een feit, maar dat legitimeert de rommelige strategie van Puigdemont en de zijnen niet.
Een te losse, opportunistische invulling van het begrip rebellie holt de politieke democratie finaal uit. Europa mag dat niet laten gebeuren. Na de Belgische moet ook de Duitse justitie een overlevering op deze grond weigeren. Dat staat los van enige appreciatie over het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven en is geen inmenging in Spaanse aangelegenheden. Het is een noodzakelijk signaal dat Europa de garant blijft voor de burgerlijke en politieke vrijheden en ze tegen elke bedreiging, intern of extern, wil verdedigen.
Na België mag ook Duitsland Puigdemont niet op deze grond overleveren