‘Ik spreekbuis? Dat ben ik niet en dat wil ik ook niet zijn’
Een website die er onder meer voor pleit om euthanasie bij psychisch lijden te verbieden, voert ook mensen op die het daar niet mee eens zijn.
BRUSSEL I Rebelpsy.be is een nieuwe, drietalige website die zo veel mogelijk mensen verzamelt die kritisch staan tegenover euthanasie bij psychiatrische patiënten die ondraaglijk en uitzichtloos lijden. De initiatiefnemers vragen dat de wettelijke criteria voor euthanasie bij psychisch lijden strenger worden gemaakt. Ze willen dat een controlecommissie elke aanvraag op voorhand beoordeelt. Maar ze vragen ook, en zelfs ‘bij voorkeur’, om euthanasie bij ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden als motief voor euthanasie uit de wet te halen: ‘Dat zou pas levensbrengend zijn.’
Bij de 242 handtekeningen van clinici, van wie er 175 uit Vlaanderen komen, zijn veel psychiaters en psychologen, maar ook huisartsen en specialisten in andere disciplines – chirurgen, neurologen, een hematoloog – alsook een muziektherapeut en een dramatherapeut.
Onzorgvuldig
Een opvallende naam die gisteren nog in het lijstje stond, was die van Margot Cloet, de topvrouw van de zorgkoepel ZorgnetIcuro. Die werkgeversorganisatie verdedigt de belangen van alle Vlaamse ziekenhuizen, meer dan 300 woonzorgcentra en een reeks voorzieningen in de geestelijke gezondheidszorg.
‘Ik heb hen vandaag nog (gisteren, red.) een mail gestuurd met de vraag mijn naam uit die lijst te verwijderen’, zegt Cloet in een reactie. ‘Wij zijn wat onzorgvuldig geweest in onze communicatie met de initiatiefnemers: natuurlijk willen wij euthanasie bij psychisch lijden niet uit de wet halen. Maar met strengere criteria zijn we het wel eens. We hebben met ons ethisch comité een visietekst geschreven die pleit voor een langere termijn tussen aanvraag en uitvoering. En we vragen ook dat twee adviserende psychiaters zich akkoord verklaren en de familie of naasten betrokken worden in het beslissingsproces.’
Opgevoerd als boegbeeld
Ook ethicus Ignaas Devisch en psychiater Joris Vandenberghe distantiëren zich van de website. Zij werden allebei min of meer opgevoerd als boegbeelden en dat zinde hen niet.
Devisch: ‘Iemand maakte mij er attent op dat een citaat van mij, met mijn foto erbij, op de openingspagina van die website stond. Alsof ik een van hun spreekbuizen ben. Wat ik niet wil zijn en ook niet ben. Ik heb hun tekst niet ondertekend. Het citaat kwam uit een column in deze krant, waarin ik had geschreven dat het nodig is om de wet te evalueren. Bovendien hadden ze mijn toestemming niet gevraagd.’
Eenzelfde reactie bij psychiater Vandenberghe: ‘Ik heb voor de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie (VVP) meegewerkt aan een tekst met zorgvuldigheidsvereisten voor confraters die aan euthanasie meewerken. Ze mogen mij citeren – daar heb ik geen probleem mee. Maar ze moeten mij niet als spreekbuis opvoeren, want hun standpunt is niet het mijne.’
Beiden werden inmiddels van de homepage van de website gehaald. Bart Eeckhaut, commentator van De Morgen, staat er wel nog met een citaat en zijn foto, naast een quote die wordt toegewezen aan ZorgnetIcuro.
Daarnaast ook vier mensen die zich eerder al hebben geuit als tegenstanders van euthanasie bij psychisch lijden, onder wie klinisch psychologe Ariane Bazan en psychiater An Hae kens. Zij is hoofdartspsychiater in het psychiatrisch ziekenhuis van de Broeders van Liefde in Tienen.
De Belgische Broeders van Liefde hebben vorig jaar besloten dat euthanasie bij psychiatrische patiënten in hun voorzieningen wél kan, onder strikte voorwaarden. Haekens zegt dat ze de deur openlaat voor zorgvuldigheidscriteria, maar vraagt zich ook af: ‘Kun je de wet wel zo schrijven dat die enkel de deur op een kier laat voor wie het echt nodig heeft? Of gaat de deur dan sowieso wijd open, zoals vandaag het geval is? Doen we ze dan niet beter helemaal dicht?’
Psychiater Vandenberghe zegt dat ook binnen de VVP de dialoog mogelijk blijft met al wie kritiek heeft. ‘We richten tegelijk een forum op waar confraters die wel openstaan voor euthanasie hun casussen kunnen bespreken. Ik heb het niet zo voor handtekeninglijsten pro en contra. Daarvoor is het onderwerp te belangrijk en te complex.’
‘Natuurlijk willen wij euthanasie bij psychisch lijden niet uit de wet halen. Maar met strengere criteria zijn we het wel eens’
MARGOT CLOET Topvrouw ZorgnetIcuro