‘Dieselgate gemiste kans om krachtig op te treden’
Onze lucht is vuil en minister Schauvliege is de gebeten hond. Is ze echt te zwak? ‘Ze geeft niet eens de indruk dat ze het milieu wil vooruithelpen.’
BRUSSEL I Greenpeace, Stratengeneraal en Ademloos dagen minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) voor de rechter. Ze zou niet genoeg inspanningen leveren voor propere lucht. Wat ze gisteren op Radio 1 zei ter verdediging van haar beleid, is tekenend. Ze wees erop dat de Vlaamse regering het kader heeft uitgewerkt voor lageemissiezones, zoals er een is ingevoerd in Antwerpen. ‘Ik sluit niet uit dat veel steden en gemeenten zullen volgen en dat ze nog strengere normen zullen opleggen’, aldus nog Schauvliege.
Met andere woorden: het zal afhangen van de goodwill van de steden en gemeenten om overal lageemissiezones in te voeren en om eventueel nog strenger op te treden. ‘Er zijn veel dwingendere scenario’s te bedenken dan een kader dat al dan niet opgevolgd mag worden’, zegt politicoloog Dave Sinardet. ‘Maar dat is niet alleen de schuld van Schauvliege. Ze moet werken met de marges die ze kreeg binnen het regeerakkoord. En daarin staat geen krachtdadig milieubeleid.’
Kijk naar Theo Francken
Toch kan een minister méér zijn dan zijn bevoegdheden en begrenzingen. ‘Kijk bijvoorbeeld naar staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (NVA)’, meent Sinardet. ‘Die blijft ook wel binnen de marges van het regeerakkoord, maar wekt alvast in zijn communicatie de indruk dat hij voor een strenger asielbeleid staat. Hij zal ook vaker de marges opzoeken. Een geëngageerde minister verdedigt zijn zaak met hand en tand. Maar Schauvliege wekt nooit de indruk dat ze een progressief milieubeleid wil voeren. Ze is niet veel meer dan een uitvoerende kracht.’
Onverwachte gebeurtenissen illustreren dat het best. ‘Onze overheden hebben veel te lauw gereageerd op dieselgate (het gesjoemel met de metingen van emissies in dieselwagens, red.)’, zegt Mathias Bienstman van de Bond Beter Leefmilieu (BBL). ‘Er waren hier geen gevolgen voor dat soort wa gens. Problemen met remmen, zou iedereen ernstig nemen maar foute metingen van de uitstoot maakten bijzonder weinig los.’
‘Dieselgate gaf Schauvliege een momentum om krachtig uit de hoek te komen’, zegt ook Sinardet. ‘Kijk naar minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (NVA). In het regeerakkoord was het de bedoeling om te besparen op het veiligheidsbeleid, maar na de aanslagen gebeurde het omgekeerde. Het gesjoemel met de dieselwagens is dan wel geen terrorisme, het is op milieuvlak toch een aangrijpende gebeurtenis en een kans om de vlucht vooruit te nemen.’
Te traag, te zwak
Bienstman (BBL) haalt er zijn archieven bij. Hoe de Vlaamse regering in 2011 aan Europa uitstel vroeg tot 2015 voor het behalen van de normen van stikstofdioxide (een zeer ongezonde polluent). Hoe in het plan om die normen te halen visie en ambitie ontbraken, en hoe Vlaanderen in 2015 de normen opnieuw niet haalde.
‘Schauvliege wekt nooit de indruk dat ze een progressief milieubeleid wil voeren’
DAVE SINARDET Politicoloog
‘Er zijn stappen in de goede richting gezet, zoals de vergroening van de belasting op inverkeerstelling (die verhoogd is voor dieselwagens, red.)’, zegt Bienstman. ‘Maar dat gebeurde allemaal te traag en te zwak.’ ‘Schauvliege verwijst graag naar verwezenlijkingen als het afraden van dieselwagens en de lageemissiezones, maar de kans is groot dat die maatregelen een maat voor niets zijn’, zegt ook professor transporteconomie Stef Proost (KU Leuven). ‘Er is intussen voldoende kennis vergaard over de werkelijke uitstoot van oude en nieuwe dieselwagens. En ook die nieuwe – die wel nog in de lageemissiezones mogen – stoten nog heel veel uit. Het zou me niet verbazen als Antwerpen nog even slecht af is. En diesel mag dan intussen een klein beetje duurder zijn dan benzine, in totaal is het nog goedkoper, omdat je voor eenzelfde afstand minder diesel nodig hebt. De ontrading zou dus nog veel verder moeten gaan. Ook over open haarden en kachels is intussen voldoende geweten om over te gaan tot meer actie.’