De aprilvis sterft uit

Jarenlang was het traditie: 1 april in het tvjournaal of de krant. Maar anno 2018 doen de media niet meer mee en loopt niemand nog over straat met een vis op de rug.

Tandpasta onderaan een deurklink smeren, vissen op de rug en mayonaisetaarten. Zelfs het VRTjournaal – decennialang goed voor een fopbericht à la ‘De overheid deelt gratis zonnebankbeurten uit wegens het slechte weer’ – doet niet meer mee aan 1 april.

‘Rond 2014 zijn we ermee gestopt’, zegt VRTwoordvoerder Hans Van Goethem. ‘Ten eerste omdat het arbeidsintensief is. Er was vaak een telefoonnummer aan verbonden, waarnaar kijkers konden bellen. Dat een hele dag bemannen, is niet meer van deze tijd. Bovendien is betrouwbaarheid belangrijk voor de nieuwsdienst. Berichten verzinnen in tijden van fake news, dat valt slecht.’

Hier en daar was er zondag wel nog plaats voor een grap. Een achtbaan voor baby’s in de Efteling, Pierlalaland in Gent, dan toch een Rode Duivelslied volgens La Libre Belgique ... Maar geen enkele grap sprong eruit en ging over de tongen. ‘Het internet staat dan ook vol met practi cal jokes, elke dag van het jaar’, zegt Urbanus. ‘Dan verliest zo’n dag als 1 april zijn nut.’

Comedians zijn daar niet rouwig om. ‘Want wie heeft dat eigenlijk ooit bedacht, dat we net op die dag elkaar moeten beetnemen?’, vraagt Han Coucke. Niemand die het weet. Al in het oude Rome (Hilaria) en de Middeleeuwen (Narrenfeest) bestond een gelijkaardige traditie, maar er was geen link met april. Lange tijd werd gedacht dat de gregoriaanse kalender, ingevoerd in 1582, aan de oorsprong lag: dan verschoof Nieuwjaar van 1 april naar 1 januari. Maar de geschiedenis spreekt dat tegen, want al in 1508 is in Franse bronnen sprake van een ‘poisson d’avril’.

Er is nog een andere reden waarom de traditionele aprilgrap uitsterft: onze humor evolueert. ‘De practical joke, die je van 300 meter ver ziet aankomen, werkt niet meer’, zegt William Boeva. Dat vindt Han Coucke ook: ‘Twintig jaar geleden was Jacques Vermeire dé referentie voor Vlaamse comedy. Dat is enorm geëvolueerd: onze humor is veel verbaler en complexer. Dat wil niet zeggen dat goeie aprilgrappen niet meer kunnen. Die van de Efteling, met een professioneel YouTubefilmpje over baby’s in een maxicosi op de achtbaan, die vind ik goed. Volledig aangepast aan zijn tijd.’

‘Het internet staat vol met practical jokes, elke dag van het jaar. Dan verliest zo’n dag als 1 april zijn nut’

URBANUS Komiek