Als de kinderwens sterker is dan de kanker
Meer terugbetaling voor invriezen van sperma en eicellen
JETTE I ‘Ik ben, hoe zal ik het zeggen, voorzichtig zwanger. Elke week extra is een extra week geluk.’ Cécile (28) had borstkanker maar krijgt deze zomer een dochter. Met dank aan het fertiliteitscentrum van het UZ Brussel, waar kort na de diagnose in 2013 eicellen en eierstokweefsel werden weggenomen en ingevroren.
Chemotherapie is immers een bombardement dat ook goede cellen doodt. Het invriezen van voortplantingsmateriaal laat toe om de kinderwens te vervullen eens de veldslag is gestreden.
Een evidente beslissing is dat niet. ‘We waren een jaar getrouwd en zaten net in een verbouwing. De kans bestaat dat je gaat sterven, en toch moet je nadenken over je mogelijke leven na de behandeling. Ik was daar niet klaar voor. Mijn vriend en ouders hebben mee die beslissing moeten nemen.’
Daar hoort ook een financiële afweging bij. ‘Kanker behandelen is al niet gratis, maar ook oncofreezing is dat niet’, zegt Ellen Van Moer, coördinator op de Oncofertiliteit. Cécile had geluk. Het UZ Brussel beperkte de factuur tijdens de opstartfase van de dienst oncofertitiliteit sinds 2012 tot 500 euro. Het invriezen en bewaren van eicellen kost zo’n 3.400 euro. ‘Ik kan me voorstellen dat er koppels zijn geweest voor wie dat onoverkomelijk was’, vult Cécile aan.
Vooral mannen
Daarom besliste minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) vorig jaar om oncofreezing terug te betalen voor kankerpatiënten. In negen maanden tijd maakten 303 patiënten gebruik van deze regeling. Verwacht wordt dat er zo’n 400 mensen op jaarbasis van de regeling zullen gebruik maken. Vooral mannen, zo blijkt. De procedure is voor hen dan ook minder complex en duur.
In 30 gevallen gaat het om patienten jonger dan 16 jaar. ‘We hebben al oncofreezing gedaan bij een kindje van 1 jaar oud dat een stamceltransplantatie nodig had’, zegt Michel De Vos, afdelingshoofd van de fertiliteitskliniek. De techniek ontwikkelt snel en daarom wil De Block dat ook nietkankerpatiënten in sommige gevallen op een terugbetaling kunnen rekenen. (zie hiernaast)
Toch blijft de techniek te weinig bekend. ‘We zien nog altijd mensen die pas na de chemotherapie tot bij ons komen’, waarschuwt Van Moer. ‘Ze zijn zelfs niet ingelicht over de bijwerking ervan op hun vruchtbaarheid. Vroeger was kanker een doodvonnis. Nu niet meer. Wij moeten samen met de oncologen meer bezig zijn met wat erna komt.’ Ook minister De Block wil dat patiënten beter geïnformeerd worden, zodat ze makkelijker de weg vinden naar oncofreezing.
Genezen van kanker is maar het halve werk. ‘Wanneer gezonde vrouwen jonger dan 36 hun eicellen laten invriezen, weten we dat ze met 20 eicellen meer dan 75 procent kans hebben om zwanger te worden’, rekent De Vos voor. ‘We hebben te weinig data van vrouwen met kanker om hun kansen in te schatten.’
‘Zwanger worden was bij mij niet evident’, zegt Cécile. ‘Zowel voor mezelf als voor mijn partner was het erg lastig om telkens de moed te vinden voor een nieuwe poging.’ Uiteindelijk bleek de laatste poging die ze in zich had, succesvol. ‘Ik kon het nieuws eerst niet geloven. Nu blijft het moeilijk om euforisch te zijn. Maar ik ben erg dankbaar dat ik deze kans gekregen heb.’
‘We zien nog altijd mensen die pas na de chemotherapie tot bij ons komen. Ze zijn zelfs niet ingelicht over de bijwerking ervan op hun vruchtbaarheid’
ELLEN VAN MOER
Coördinator Oncofertiliteit UZ Brussel