Delhaize in de greep van oranje
Hebben de Belgische kruideniers nog een meerwaarde?
Frans Muller, de nieuwe ceo van Ahold Delhaize, komt dan wel uit de Delhaizestal, aan de top zijn er steeds minder Belgen. Maar dat is niet de hoofdzorg van de groep. Delhaize rechttrekken én meer inzetten op ecommerce is dat wel. En heb je daar Belgische kruideniers voor nodig?
Woordvoerster Ellen Van Ginkel wuift de berichten weg dat de fusiegroep Ahold Delhaize steeds minder Belgen telt. ‘Het NederlandsBelgisch evenwicht leeft bij ons. We zien dit als één bedrijf. De fusie ligt al bijna twee jaar achter ons en de integratie is zo goed als afgerond. Onze focus is de toekomst.’
Dat het aantal Belgen afneemt aan de top, is nochtans een feit. Alleen zijn de meningen verdeeld over hoe erg dat is. Ahold Delhaize maakte gisteren bekend dat de Belgen Johnny Thijs en Patrick De Maeseneire komende woensdag opstappen als commissarissen (zeg maar bestuurders). Daarmee verdwijnen twee sterkhouders. Ook de voorzitter, de Zweed Mats Jansson, verdwijnt.
Zijn plaats wordt ingenomen door exINGbaas Jan Hommen, die opnieuw voorzitter wordt van het retailbedrijf. Als voorzitter van Ahold onderhandelde hij in 2015 de fusie met Delhaize, om vervolgens in het kader van de fusieaf spraken vicevoorzitter te worden en de voorzittershamer te overhandigen aan Jansson.
Hommen heeft het imago van doortastendheid, iets wat niet direct geassocieerd wordt met Mats Jansson. Hommen is wel al 75 jaar.
Pariteit verdwijnt
De herschikking in de raad van commissarissen betekent dat de pariteit van zes Delhaizebestuurders en zes Aholdmensen verdwijnt. De raad krimpt van 12 naar 9 commissarissen en daarvan zijn er nog maar drie afkomstig van Delhaize. Of een verhouding van één derde tegenover twee derde.
De laatsten der Mohikanen zijn Jacques de Vaucleroy, Dominique Leroy en de Amerikaan Bill McEwan (exFood Lion). De Vaucleroy (exING, exAxa) maakt deel uit van de historische Delhaizefamilies. Familiaal sentiment is aan hem niet besteed. Rendement op investering wél.
Dominique Leroy, ceo van Proximus, mag van de regering dan weer twee mandaten hebben buiten Proximus. Ze kiest daarbij
Van de nieuwe tandem HommenMuller wordt krachtdadiger beleid verwacht
voor de interessantste en verdient zo ook nog een extraatje bij boven op het loonplafond van Proximus. Zo ruilt Leroy haar mandaat bij Lotus Bakeries in voor een bestuurspost bij SaintGobain en houdt ze vast aan Ahold Delhaize.
De verhouding van drie tegen zes aan de top, is een eind verwijderd van de ‘merger of equals’, die in juni 2015 werd aangekondigd toen Ahold en Delhaize hun fusieintentie bekendmaakten.
Vreemdelingenlegioen
Het Delhaizekamp zette in op zo veel mogelijk gelijkwaardigheid toen het begin 2015 aan Ahold voorstelde om samen te gaan. Maar dat bleek al tijdens de onderhandelingen een helse opdracht. Ahold was een maatje groter, waardoor een 5050verhouding tussen de aandeelhouders al snel onhaalbaar bleek. Het Delhaizekamp mikte vervolgens op een 6040verhouding, maar moest genoegen nemen met 6139 in het voordeel van de Aholdaandeelhouders, die ook nog voorafgaandelijk een bonus kregen.
Inzake de operationele aansturing was het evenwicht nog minder evident, zeker als het ging om nationaliteit. Bij Delhaize waren er aan de top sowieso al weinig Belgen. De voorzitter van de raad van bestuur was een Zweed, de ceo een Nederlander en de financieel directeur een Fransman. Een beetje een vreemdelingenlegioen dus. Hoe krijg je daaruit enig evenwicht tussen Nederlanders en België? Niet dus.
In het directiecomité van de groep zit nu nog slechts één Belg, Marc Croonen. Die kreeg een nieuwe functie (transformatie, communicatie, duurzaamheid). De Fransman Pierre Bouchut, bij Delhaize de nummer twee, maakte recent plaats voor Wouter Kolk, de vroegere topman van Albert Heijn. Voor het Delhaizekamp was het echter het belangrijkste dat de vroegere ceo van Delhaize, Frans Muller, op termijn uitzicht kreeg om de nummer één te worden. Muller is immers vertrouwd met het DNA van Delhaize. Hij gaf tussen 2013 en 2016 leiding aan de Belgische kruidenier.
De mogelijke opstap van Muller tot nummer één werd expliciet bij de fusie onderhandeld, maar zowel Jan Hommen als ceo Dick Boer ontkende destijds het bestaan van die afspraak. Toch was het duidelijk dat Muller meer was dan een gewoon lid van het directiecomité. Hij werd deputyceo naast Dick Boer. Bleef de vraag wanneer hij Boer zou opvolgen.
Niet dat Boer geen goede ceo was, integendeel. Boer is een kruidenier in hart en nieren, en een echte vakman. Maar de duale structuur veroorzaakte bij het personeel veel verwarring. Wie werd straks de baas en wanneer? Voorzitter Jansson maakte geen haast met het creëren van duidelijkheid. In september vorig jaar kreeg Albert Heijntopman Wouter Kolk een belangrijke rol binnen de groep, maar over de opvolging van Boer geen woord.
Ook niet toen Ahold Delhaize eind februari de jaarcijfers bekendmaakte. Op een bericht in deze krant dat Muller in poleposition was om de fakkel over te nemen werd laconiek gereageerd. ‘Boer zit hier nog en hij lijkt mij tevreden’, lachte financiële man Jeff Carr in gesprek met analisten. ‘Jansson hakte de knoop maar niet door’, klaagde een voormalig directielid.
Zware uitdagingen
Uiteindelijk kwam er gisteren duidelijkheid: Muller wordt op 1 juli de enige baas. En opvallend, Boer verdwijnt uit de raad van commissarissen. Hij krijgt dus niet de voorzittershamer. Oudceo’s die voorzitter worden, hebben de neiging om schoonmoeder te spelen. Dat heeft Ahold Delhaize klaarblijkelijk willen vermijden. De vraag is hoe lang Hommen met zijn 75 lentes de rol van voorzitter kan invullen.
Het is nu aan Muller en Hommen om duidelijkheid te brengen over de strategische uitdagingen. Er moeten eerst en vooral versnelde investeringen in ecommerce komen, nu Amazon de aanval op de supermarkten heeft ingezet. Peadpod, het onlineplatform van Ahold Delhaize in de VS, stelt niet zoveel voor. In Nederland en Vlaanderen heeft Bol.com wel een mooie marktpositie, maar dat blijft een lokaal gebeuren.
Daar tegenover staat dat Ahold Delhaize wel de beloofde fusiesynergieën heeft waargemaakt. Op de beurs is het daar niet echt voor beloond, spijts twee aandeleninkoopprogramma’s. Of misschien juist daardoor. Want geef toe: een inkoopprogramma van aandelen wil vooral zeggen dat je als bestuur geen betere aanwending van je overtollige geld ziet. Op een ogenblik dat de hele supermarktsector door een versnelde transformatie gaat, is het een vreemd signaal.
België bloedt
En dan is er nog die andere grote uitdaging: het rechttrekken van Delhaize België. De herstructurering ligt ondertussen enkele jaren achter de rug, maar de resultaten blijven ondermaats. Winst en marktaandeel staan onder druk. Delhaize, van oudsher een beetje een boergondische supermarkt, opnieuw allure geven, zal volgens experts alleen maar lukken als dat gebeurt vanuit het eigen DNA. En dat is kwaliteit, service en innovatieve foodoplossingen tegen een aantrekkelijke prijs.
De klus is sinds september toevertrouwd aan de Fransman Xavier Piesvaux, onder toezicht van exAlbert Heijntopper Wouter Kolk. Albert Heijn slaat duidelijk aan in België en heeft een specifiek DNA, maar het is nog maar de vraag of het overzetten van commerciële handigheidjes ook Delhaize opnieuw op de kaart kan zetten. De betere klant van Delhaize hoopt op verrassende ideeën. Dat is niet noodzakelijk hetzelfde als een blik tomaten geprijsd tegen 99 cent.
Gebruiksgemak
Een en ander wil niet zeggen dat Delhaize niets kan leren van Albert Heijn, integendeel. Zeker inzake gebruiksgemak is het frappant hoeveel voorsprong Albert Heijn op Delhaize heeft. De kunst is de vernieuwing te doen met respect voor het DNA van Delhaize. Met Hollandse zakjes voorgesneden spaghettigroenten waar het zoeken is naar een stukje paprika, zal het niet lukken.
Snelle oplossingen zijn er niet voor Delhaize, dat een sterke tak zelfstandige winkeliers heeft, maar worstelt met de eigen supermarkten. Iedereen is ondertussen opgeschoven en wil de buurtversmarkt zijn van de consument. Getuige de recente aankondiging van Aldi dat al zijn winkels een makeover krijgen. In een krimpende voedingsmarkt probeert elke supermarktformule volume af te pakken van de ander om toch nog wat groei te laten zien. Ze doen dat mede door winkels te blijven openen in een verzadigde markt. Vroeg of laat leidt dat tot een kortsluiting.
De aanhoudende kramp bij Delhaize betekent dat de Albert Heijnformule in België volgend jaar wellicht niet verdwijnt. Maar aan een expansie met mondjesmaat, wegens de onduidelijke focus op langere termijn, heeft ook niemand wat. Oranje is in België nog niet klaar.