WAAROM Hollywood vrouwen een eeuw geleden meer kansen bood
In de bioscoop draait sinds deze week de meest ontwapenende tragikomedie van het voorjaar: Lady Bird, over een tiener in Sacramento die zich Lady Bird laat noemen, hoewel ze Christine heet. U moet zelf maar gaan uitvogelen waar om ze dat doet. Dat deze film zonder pretentie de juiste snaren bespeelt, willen we wel al verklappen.
Lady Bird werd geregisseerd door de 34jarige Amerikaanse actrice Greta Gerwig. Een vrouw, jawel. Dat is voor Hollywood opmerkelijk, omdat het al sinds de zondeval gelooft dat een vrouw zoiets niet kan. Zelfs Gerwigs partner, de filmmaker Noah Baumbach, leek er even aan te twijfelen. Toen zij hem haar scenario liet lezen, stelde hij voor om het zelf te verfilmen.
Verbaast het dan dat vrouwen nauwelijks de kans krijgen om een film te regisseren?
De cijfers liegen er niet om: een stu die van de San Diego State University maakt duidelijk dat bij een schamele 11 procent van de films die in 2017 in de Amerikaanse bioscopen op de affiche stonden, een vrouw in de regiestoel zat.
U denkt vast: nu gaan ze Donald Trump erbij halen, maar met die miso gyne brulboei heeft het niets te maken. In de boekenkast van Hollywood heeft Le deuxième sexe van Simone de Beau voir simpelweg nooit op de bovenste plank gestaan. Het cliché luidt dat man nen machtswellustige haantjes zijn, en de filmwereld kent maar weinig voor beelden om dat beeld te ontkrachten.
Toch zijn er periodes geweest waarin vrouwen mee aanschoven aan de tafel van de macht. Hadden zij dan een baard opgekleefd en spraken ze enkele octa ven lager? Of was Tinseltown toen nog niet de testosterontempel die vandaag zo ter discussie staat?
Dat tweede lijkt veeleer het geval, zeker wanneer we kijken naar het op merkelijke parcours van de Amerikaan se scenariste en regisseuse Lois Weber. Met haar echtgenoot Phillips Smalley als coregisseur maakte zij vanaf de late jaren 10 van vorige eeuw een hele batte rij films rond hete hangijzers als anti conceptie, de doodstraf en religieuze vooroordelen. Dat deed ze niet in de marge, maar veelal voor de filmstudio Universal.
Van het klassieke Hollywood was nog geen sprake. Pas enkele jaren eerder, in 1912, werd Universal opgericht, net als Paramount Pictures. Fox (het later 20th Century Fox) en MGM bestonden nog niet. De gouden jaren van de filmindus trie en het roemruchte studiosysteem moesten nog aanbreken. Hier lagen de kansen nog als ongeslepen diamanten, en dat was Lois Weber niet ontgaan.
Voetnoten
Schalks werden ze ‘The Smalleys’ ge noemd, maar het was zij die alle belang rijke knopen doorhakte. In 1917 richtte ze met Lois Weber Productions haar ei gen studio op om artistiek vrijer te zijn. Smalley stond ergens in een hoekje zijn naam alle eer aan te doen, terwijl zij lucratieve deals sloot met Universal. Het maakte Lois Weber tot een van de best betaalde regisseurs van haar tijd.
Toen vijf jaar later hun huwelijk strandde, kwam er abrupt een einde aan haar carrière. Intussen was Hollywood gerijpt tot een industrie die met almaar grotere budgetten goochelde. Jaren la ter meende de ene dat Weber niet meer gehoord werd zonder man aan haar zij de. Anderen argumenteerden dat wel meer kleine productiemaatschappijen in die periode op de fles gingen. Niemand die er vandaag zijn slaap voor laat, want de filmgeschiedenis vermeldt Lois Weber hooguit als een voetnoot.
Het overkwam ook de Franse Alice GuyBlaché, die met La fée aux choux in 1896 als een van de eersten een verhaal in haar film stopte. Zelfs de gebroeders Lumière stonden dan nog niet zover. Met Solax Studios richtte GuyBlaché in de VS later haar eigen productiehuis op. Ze onderzocht in haar films de manvrouwrelatie, verhief vrouwen tot heldinnen en voerde zwarte acteurs op. Ook zij greep kansen waar misogynie haar dat later onmogelijk zou maken.
Helaas verdween haar rol als pionier eveneens in de schemerzone van de geschiedschrijving. Met de documentaire Be natural: the untold story of Alice GuyBlaché zal actrice en regisseuse Jodie Foster in 2019 haar vergeten nalatenschap opdiepen.
En hoe vergaat het de vrouwelijke filmmakers van vandaag? Patty Jenkins verraste vorige zomer met Wonder woman: een project met een prijskaartje van 150 miljoen dollar kon zij ombuigen tot een kassucces van bijna 700 miljoen dollar. Als het van Disney afhing had Selmaregisseuse Ava DuVernay zopas met A wrinkle in time een gelijkaardige truc uitgehaald. Het draaide anders uit. De film flopte in de VS grandioos waarna de release werd afgeblazen in heel wat landen, waaronder België.
Of vrouwelijke filmmakers het dan toch niet in zich hebben? Alleen een Hollywoodproducer met een selectief geheugen zou het zo lomp stellen.
In de boekenkast van Hollywood heeft
‘Le deuxième sexe’ van Simone de Beauvoir simpelweg nooit op de bovenste plank gestaan