‘Eerder een hip speeltje dan duurzame mobiliteit’
Auto’s die je opent met de smartphone, betaalt per minuut en achterlaat waar je wil, zijn niet de grote mobiliteitsoplossing, zeggen wetenschappers.
Opnieuw is een auto van Poppy, het nieuwe en populaire autodeelsysteem in Antwerpen, in de vernieling gereden (DS 9 april). De bestuurder negeerde een rood licht, moest voor een andere auto uitwijken, verloor de controle en ging overkop. Daarbij sneuvelde een verkeerslicht. Getuigen zagen vier inzittenden ervandoor gaan. De auto lieten ze achter.
‘Dit misbruik móét stoppen’, zei Alexander Van Laer, ceo van Poppy. Ondanks het strenger maken van het registratiesysteem blijft de startup met misbruik kampen. Het doet vragen rijzen bij de plaats van die free floating deelsystemen, zoals ook Drive Now en Zip Cars in Brussel, binnen de mobiliteit van de toekomst. Dat soort deelsysteem laat zich kenmerken door een grote flexibiliteit: auto’s kunnen overal binnen de stadsgrenzen achtergelaten worden, de rekening tikt aan per minuut, reserveren hoeft niet en er zijn geen instapkosten.
Lector verkeerskunde Kris Peeters is scherp: ‘Zo’n systeem is niet het antwoord op het mobiliteitsvraagstuk. Het is volledig gericht op impulsieve verplaatsingen over korte afstanden. Dat zijn verplaatsingen die mensen nu op het openbaar vervoer, de fiets, of zelfs te voet afleggen.’
De beperkte wetenschappelijke literatuur die over het fenomeen bestaat, bevestigt dat. Zweedse wetenschappers analyseerden free floating autodelen in twaalf steden en concluderen dat de gemiddelde afstand die ermee afgelegd wordt twee tot zes kilometer bedraagt. ‘Dat is zo kort dat de wagens eerder een concurrent zijn voor deelsystemen met fietsen dan voor privéauto’s’, zegt Dirk Lauwers, professor aan Universiteit Antwerpen en de UGent. Het verbaast hem niet: ‘Het systeem richt zich op de korte afstanden. Want als je ermee buiten de stad reist en parkeert, blijf je betalen tot je terug binnen de stadsgrens bent. Zo loopt de prijs snel op.’
Autoindustrie
Van de klassieke autodeelsystemen – met vaste parkeerplaatsen, instapkosten en verplichte reservatie vooraf – is geweten dat zij een positieve impact hebben op de verkeersdruk. Het Nederlandse Planbureau berekende de afname van autogebruik op zo’n 1.600 kilometer per gebruiker per jaar.
Peeters en Lauwers voorspellen dat freefloatingsystemen niet zo’n impact zullen hebben. ‘Bij klassieke systemen is de tariefstructuur – met abonnement en instapkosten – meer gericht op langdurig gebruik in plaats van op de snelle hap’, zegt Peeters. ‘Free floatingsystemen bieden bovendien bijna altijd wagens met een welbepaalde status: snelle wagens die snel optrekken en zo publiek trekken dat niet per se met duurzame mobiliteit begaan is. De auto’s doen vaak eerder dienst als hip speeltje dan als duurzame mobiliteitsoplossing. Dat illustreren ook de ongevallen van de jongste weken.’
Een Duitse studie toont dat gebruikers van free floating slechts half zo vaak bereid zijn om hun eigen auto weg te doen (7,5 procent) als gebruikers van klassieke systemen. Die eersten zien de deelauto vaak eerder als aanvulling dan als vervanging.
‘Zo drijven we net verder af van de moderne mobiliteit waarin steden minder van auto’s afhankelijk zijn’, zegt Peeters. Hij ziet dat bevestigd in de grote aanwezigheid van de autoindustrie in freefloatingdeelsystemen. Zo beheert D’Ieteren, importeur van Volkswagen in België, de auto’s van Poppy. Ook andere grote merken als Mercedes en Daimler experimenteren ermee. ‘Hun agenda is meer auto’s verkopen’, zegt Peeters. ‘Dat staat haaks op de bezorgdheid om meer duurzame mobiliteit in steden.’
‘De gemiddelde afgelegde afstand is zo kort dat de wagens eerder een concurrent zijn voor deelsystemen met fietsen dan voor privéauto’s’
DIRK LAUWERS
Professor UAntwerpen en UGent
‘Freefloating
systemen bieden bijna altijd snelle wagens die snel optrekken en zo publiek trekken dat niet per se met duurzame mobiliteit inzit’
KRIS PEETERS Verkeersdeskundige