Wat doe je als de turnles plots ‘haram’ wordt?
Van de 200.000 euro die minister Hilde Crevits uittrekt voor projecten tegen polarisatie in het onderwijs, gaat er 77.000 naar de Brusselse Erasmushogeschool. Die wil haar dialoogproject uitrollen over heel Vlaanderen.
BRUSSEL I Na de aanslagen van 22 maart 2016 in Brussel werd in alle Brusselse scholen een minuut stilte gehouden. Hier en daar wilden leerlingen niet meedoen. ‘Dat werd als erg provocerend ervaren’, zegt Eef Cornelissen van het Kenniscentum Urban Coaching & Education van de Erasmushogeschool in Brussel. Brusselse scholen gingen op twee verschillende manieren met de provocatie om. Een aantal scholen besloot de minuut stilte te verplichten. ‘Bepaalde leerlingen zijn daar toen weggelopen’, zegt Cornelissen. ‘Die aanpak heeft de polarisatie niet helpen verminderen.’
In andere scholen werd de dialoog opgestart. ‘Leerlingen kregen er vooraf de kans om uit te leggen waarom ze niet wilden meedoen. Daaruit bleek dat ze zich stoorden aan het feit dat er in het MiddenOosten zo vaak dodelijke slachtoffers vallen bij aanslagen – “mensen die op ons lijken”, zeiden de leerlingen – en dat wij daar zo weinig aandacht aan besteden.’
‘Daar konden scholen wat mee. Als de beweegreden voor een provocerende daad ethisch gemotiveerd is, ontstaat er een common ground vanwaar je samen weer verder kunt.’
Tien zogeheten dialoogcoaches van het Kenniscentrum van de Erasmushogeschool helpen scholen in Brussel en Vlaanderen om opnieuw verbinding te creëren waar polarisatie is ontstaan. Het project ontstond drie jaar geleden al, nog voor de aanslagen. Het groeide door een samenwerking tussen de hogeschool en een tiental experts die ervaring hadden in communicatie en levensbeschouwingen.
Onverwachte rare opmerking
Zopas heeft Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) bekendgemaakt dat ze 200.000 euro uittrekt voor acht projecten tegen radicalisering en polarisatie in het onderwijs. Daaronder de Erasmushogeschool, die 77.000 euro krijgt om haar project uit te rollen over Vlaanderen.
‘We gaan al onze docenten in de lerarenopleiding bijscholen in deze aanpak’, zegt Cornelissen. ‘En we doen dat ook in de lerarenopleidingen van Thomas More in Mechelen, de Artesis Plantijnhogeschool in Antwerpen en de Hogeschool Gent. Zo krijgen alle toekomstige leerkrachten van deze hogescholen de principes en knepen van verbindende communicatie onder de knie. Want het begint natuurlijk in de klas, met een leerling die onverwacht een rare, extremistische of racistische uitspraak doet. Vaak zijn leerkrachten daar zelf ook gechoqueerd door, maar weten ze niet hoe te reageren.’
Cornelissen hoopt dat de vier hogescholen de expertise over verbindende communicatie kunnen laten uitdeinen over heel Vlaanderen – als een waterval.
De ambitie is een leerlijn uit te werken voor alle lerarenopleidingen. Leerkrachten die nu al voor de klas staan, zullen gratis toegang krijgen tot een online toolbox met goede voorbeelden, die nog moet worden ontwikkeld.
Naar de hel door salami
Jacky Goris, directeur van het gemeenschapsonderwijs Go! in Brussel, zegt dat de extra inspanningen zeer nodig zijn. ‘Er zijn almaar meer leerlingen, ook erg jonge kinderen, die weigeren mee te zingen of te dansen in de klas, omdat dat “haram” is. Ze willen ook niet turnen of zwemmen. Ze zeggen dat kinderen die salami tussen hun boterhammen hebben, naar de hel zullen gaan.’
‘Veel van die kinderen leren dat in de garagemoskeeën waar hun ouders hen naartoe sturen om Arabisch te leren. Vaak weten die ouders niet wat daar allemaal verteld wordt. Daarom bieden wij al in vier scholen Arabisch aan, omdat we die les zo uit de religieuze sfeer kunnen halen. Volgend jaar zal ik een vijfde locatie opstarten. We slaan daarmee twee vliegen in een klap, want kinderen die hun moedertaal goed beheersen, leren ook vlotter een andere taal en presteren beter op school.’
Het Brusselse Go! heeft ook twee dialoogcoaches in dienst, die het zelf betaalt. ‘Hopelijk zijn we er bij een volgende ronde van de minister wel bij’, zegt Goris.