Eén huis op tien heeft geen vaste bewoner

België telt 10 procent meer woningen dan huishoudens, meestal (vakantie)verblijven.

BRUSSEL I Het aantal wooneenheden op het grondgebied van België (huizen plus appartementen) is in de periode tussen 1995 en 2017 met 22,1 procent toegenomen, tot 5,41 miljoen. Tegelijk nam het aantal huishoudens (alleenstaanden en gezinnen) toe met 19 procent, tot 4,87 miljoen. Er zijn dus meer woningen bijgekomen dan potentiële bewoners.

Dat overschot aan woningen blijkt uit een gedetailleerde studie door Philippe Defeyt, exparlementslid van Ecolo en momenteel bestuurder bij het Franstalige Institut pour un Développement Durable (IDD). Volgens Defeyt was er vorig jaar voor 90,1 procent van alle woningen in ons land ook een permanente bewoner. Anders gezegd: 9,9 procent van de woningen – of bijna een op de tien – staat leeg of wordt slechts een beperkte tijd gedurende het jaar be woond. Het gaat dan om tweede verblijven, zoals vakantiehuizen maar ook studentenkoten.

Dat ‘overschot’ aan woningen is het meest uitgesproken in Vlaanderen, met slechts 87,9 procent vaste bewoning (en dus 12,1 procent tweede verblijven of leegstand). Experte Sien Winters van het Steunpunt Wonen aan de KU Leuven ziet geen grote toename van de leegstand in Vlaanderen. ‘Er zijn geen data die daarop wijzen.’ Toch enig voorbehoud:

‘De officiële gegevens uit het leegstandsregister dat de Vlaamse gemeenten moeten bijhouden, zijn niet erg accuraat.’

Investeren in vastgoed

Volgens Winters ligt de verklaring vooral in de toegenomen populariteit van tweede verblijven, als eigen vakantiewoning maar meer nog als investering en opbrengsteigendom (om te verhuren).

Die thesis wordt onderschreven door de notarisfederatie. Die noteerde in 2016 een toename van de vastgoedactiviteit aan de Kust met maar liefst 18 procent. De kustgemeenten zijn de regio bij uitstek voor veel Belgen om een tweede verblijf te kopen, vaak een appartement.

De populariteit van vastgoedinvesteringen is de voorbije jaren fel toegenomen door het bijzonder lage rendement op klassieke beleggingen, zoals spaarboekjes of kasbons. Dat blijkt ook uit data van BNP Paribas Fortis, de grootste bank van het land. Vorig jaar was een op de vijf van alle nieuwe hypothecaire leningen bij BNP Paribas Fortis bestemd voor de aankoop van een tweede woning; in de helft van de gevallen om te verhuren.

Scheeftrekking aan Kust

In de kustgemeenten leidt die trend tot een erg grote scheeftrekking tussen vaste en tijdelijke bewoners. Uit de data van Philippe Defeyt blijkt dat amper 30 procent van de wooneenheden in De Haan en Middelkerke permanent bewoond is. In buurgemeenten als Nieuwpoort of Knokke is die verhouding al niet veel beter (zie grafiek).

Het fenomeen van de tweede verblijven geldt ook voor Ardense toeristische centra als VressesurSemois of Durbuy. Opvallend: in de top dertig van gemeenten met het hoogste aantal tijdelijke bewoners prijkt bijvoorbeeld ook de Limburgse gemeente Diepenbeek als buitenbeentje. De reden? Daar zitten veel studenten op kot.

‘Er zijn geen data die wijzen op een toename van leegstand’

SIEN WINTERS Steunpunt Wonen (KU Leuven)