De kunst van een handelsoorlog
Waarom dreigt Donald Trump met een handelsoorlog? Is hij echt een ongeleid projectiel? PETER VANDEN HOUTE ziet nog een mogelijkheid: misschien probeert hij een akkoord af te dwingen over de verlaging van invoerrechten.
Donald Trump zal voor Europeanen altijd een moeilijk te doorgronden figuur blijven. Sinds hij heeft aangekondigd dat hij hogere invoertarieven wil invoeren om landen die grote handelsoverschotten hebben met de VS te straffen, is het onbegrip alleen maar toegenomen. De argumentatie die hij voor deze handelskruistocht geeft, bulkt van de economische denkfouten.
Om te beginnen gaat Trump ervan uit dat internationale handel altijd een zerosum game is, wat impliceert dat winst voor de ene gelijk staat met verlies voor de andere. Maar elke eerstejaarsstudent economie weet dat David Ricardo al in het begin van de 19de eeuw aantoonde dat handel in de meeste gevallen een winwinsituatie creeert, waarbij de welvaart in de landen die handel voeren stijgt. Een simulatie van de afdeling handelsonderzoek van ING kwam tot het besluit dat als je alle handelstarieven met 10 procentpunten optrekt, de groei in de VS de komende twee jaar met ongeveer 0,4 procentpunt zou afremmen.
President Trump heeft niet volledig ongelijk wanneer hij over unfaire concurrentie spreekt
Vuurlinie
Voorts is Trump geobsedeerd door bilaterale handelsbalansen, waarbij de landen met het grootste handelsoverschot met de VS, in de vuurlinie komen te liggen. Maar in een geglobaliseerde wereld produceren bedrijven onderdelen in verschillende lan den om ze vervolgens elders te assembleren, waardoor bilaterale handelsbalansen weinig zeggen. Zo blijkt China heel belangrijk te zijn in de assemblage van enkele producten. Denk bijvoorbeeld aan een op en top Amerikaans product zoals de iPhone, dat volledig opduikt in de Chinese exportcijfers, maar waar China behalve de assem blage geen enkele waarde aan heeft toegevoegd.
Ten slotte worden handelsoverschotten of –tekorten in belangrijke mate door macroeconomische fenomenen beïnvloed. Nu de VS al dicht tegen volledige tewerkstelling aanleunen, kan je er bijna zeker van zijn dat de grote budgettaire stimulus die de regeringTrump heeft aangekondigd, tot meer invoer en een hoger handelstekort zal leiden. De schuld van de Chinezen? Ik dacht het niet.
Het mooiste bewijs dat de beperkende handelsmaatregelen geen goede zaak zijn voor het Amerikaanse bedrijfsleven, is dat de Dow Jones naar beneden duikt bij elke suggestie van hogere invoertarieven. Dat is maar logisch, want die leiden tot hogere kosten op de inputs die Amerikaanse bedrijven in het buitenland kopen. Bovendien kunnen tegenmaatregelen de export belemmeren, wat ook op de winst weegt.
The art of the deal
Waarom is Trump dan de weg ingeslagen die tot een handelsoorlog zou kunnen leiden? Misschien is hij inderdaad een ongeleid projectiel en heeft hij nauwelijks besef van de negatieve gevolgen van zijn maatregelen. Anderzijds is Trump een ervaren vastgoedondernemer die een boek schreef over zijn onderhandelingsmethode: The art of the deal. De Amerikaanse president heeft bovendien niet volledig ongelijk wanneer hij over unfaire concurrentie spreekt.
De Chinese markt is voor buitenlandse ondernemingen altijd moeilijk te betreden geweest door restrictieve maatregelen van de Chinese overheid. En ook de Europese Unie kan wat worden aangewreven. Uit een recent onderzoek van het Duitse Ifoinstituut blijkt dat het ongewogen gemiddelde invoertarief voor Amerikaanse goederen in Europa 5,2 procent bedraagt, terwijl dit voor Europese goederen in de VS maar 3,5 procent is.
Door met hogere invoerheffingen te dreigen, kan de Amerikaanse president misschien lagere invoerheffingen afdwingen. Zou Trump geput hebben uit de De
kunst van het oorlogvoeren, een boek van de Chinese generaal Sun Tzu uit de zesde eeuw voor Christus? Die stelde dat de opperste kunst van oorlogvoering de vijand onderwerpen is zonder te moeten vechten. Laten we hopen dat dit ook de afloop van handelsschermutselingen is.