STATUTAIRE AMBTENAAR IS ECHTE INZET VAN STAKING OP BRUGDAG
De vakbonden van de federale ambtenaren staken op 30 april. Ze hekelen de ‘aanvallen’ van minister Vandeput op hun statuut.
BRUSSEL I ‘De ambtenaren worden al vier jaar lang met de vinger gewezen. Wij zijn het moe’, zegt Mark Saenen, secretaris bij ACV Federale Overheid. Hij riep gisterochtend in een pamflet en een persbericht het federaal overheidspersoneel op om het werk neer te leggen op 30 april. Op sociale media wezen waarnemers meteen op het feit dat het gaat om de maandag voor 1 mei, een brugdag. Saenen wuifde die kritiek weg. ‘Je moet ergens beginnen en we plannen nog meer acties in mei. We zullen provinciale beurtstakingen houden.’ Het ACOD en ACLVB steunen de stakingsintentie, die niet geldt bij overheidsbedrijven zoals Bpost en de NMBS.
De maatregelen van minister van Ambtenarenzaken Steven Vandeput (NVA) moeten overigens nog uitgevoerd worden. Daarom sprak Vandeput over een stakingsaanzegging gebaseerd op ideeën en niet op maatregelen.
Achter het ongenoegen van de vakbonden schuilt een heel andere discussie. In landen zoals Zweden, Denemarken en Nederland wordt het systeem van de statutaire ambtenaar met alle privileges die daarbij horen, al een tijd afgebouwd. De privileges moesten er oorspronkelijk voor zorgen dat ambtenaren vrij van de politiek konden functioneren. Maar na de Tweede Wereldoorlog kwamen er met de uitbouw van de verzorgingsstaat veel ambtenaren bij. Het ging om functies met vaak dezelfde inhoud als in de privésector, bijvoorbeeld maken dat een rekening betaald wordt.
‘De Brexit? Ik was fout, want ik had nu eigenlijk al erger verwacht’
LLOYD BLANKFEIN , ceo van Goldman Sachs, gaf in Brussel toe dat hij de Brexit destijds verkeerd inschatte. (in ‘Politico’)
In noordelijke landen geldt het principe dat voor dergelijke functies de arbeidsvoorwaarden niet mogen afwijken van die in de privésector. In Zweden is men al in 1965 gestart met de bijsturing, in Denemarken in 1969. Nederland stemde vorig jaar het principe van de normalisering van de rechtspositie van de ambtenaren. Zij moeten zo veel mogelijk dezelfde rechten krijgen als werknemers in het bedrijfsleven.
‘Dat is inderdaad de discussie’, zegt Mark Saenen. ‘Noordelijke landen perken het aantal statutairen in, in Frankrijk daarentegen is bijna elke ambtenaar een statutair.’
Meer contractuelen
België heeft nog niet durven kiezen. De overheid werft wel meer contractuelen aan. Dat creëert een spanningsveld. Twee mensen die dezelfde taak doen, kunnen verschillende rechten en plichten hebben. Eén zo’n voordeel voor statutairen is het ziektekapitaal. Zij mogen 21 werkdagen per jaar ziek zijn en toch doorbetaald worden. Doordat het systeem cumulatief werkt, kan een ambtenaar na 25 jaar zo’n 525 werkdagen ziek zijn zonder loonverlies. Sommigen gebruiken het om hun carrière vroeger te beëindigen.
Volgens Vandeput wekt het ACV onterecht de indruk dat dit ziektekapitaal aangepakt zal worden. ‘Wat we wel willen doen, is een individueel begeleidingstraject creëren voor ambtenaren die zich willen of moeten heroriënteren.’ Voorts zegt Vandeput dat hij de ongelijkheden tussen statutairen en contractuelen wil wegwerken. ‘We geven gelijke rechten aan beide groepen. Ik ben verbolgen dat de bonden daar niet achter staan.’
Overheidsbeslag
Toch wil ook Vandeput op termijn een aantal privileges beperken tot een kleinere groep. Iedereen die eenzijdig de staat kan verbinden (zoals een belastingcontroleur) zou een specifieke bescherming blijven genieten. ‘Nu gaat het om 80 procent van de ambtenaren, dat wordt uiteindelijk eerder 50 procent’, zegt zijn kabinet.
Ondernemer Roland Duchâtelet (exVivant) zegt dat ambtenaren zich moeten afvragen of de belastingbetaler waar krijgt voor zijn geld. ‘België staat op het wereldpodium inzake overheidsuitgaven. Het overheidsbeslag moet omlaag. Nederland is er wel in geslaagd.’
Geert Noels, econoom van Econopolis, zegt dan weer dat de bonden strijden voor privileges waarvan ze weten dat die niet houdbaar en betaalbaar zijn voor de komende generatie. ‘De impact van de staking op een brugdag is beperkt, de bonden beseffen blijkbaar zelf dat hervormingen noodzakelijk zijn.’
‘De vakbonden beseffen dat ze staken voor onhoudbare privileges’
GEERT NOELS
Econoom Econopolis