Welke missie heeft Trump dan volbracht?
Iedereen lijkt, op wat retoriek na, tevreden met de luchtaanvallen op chemische installaties – het regime van president alAssad inbegrepen.
De kruisraketten en gevechtsvliegtuigen van de VS, Britten en Fransen raakten in de nacht van vrijdag op zaterdag drie chemische installaties en ‘onderzoekscentra’ in Syrië, als vergelding voor de chemische aanval op de rebellenstad Douma vorige week. Doden vielen er naar verluidt niet, maar de Verenigde Staten zeggen ‘het hart van het chemische wapenprogramma’ van Assad te hebben uitgeschakeld.
Of dat zo is, moet nog blijken. In 2013 had Assad al eens ‘al’ zijn chemische wapentuig opgegeven, na een eerdere dreiging van een Amerikaanse aanval. Toen bleken er al snel meer chemische installaties te bestaan dan gemeld, getuige de gasaanvallen die sindsdien bleven volgen. In die zin moet de operatie van de ‘tripartite’ van zaterdag meer worden begrepen als een signaal dan als een poging om met militaire middelen feiten op het terrein te veranderen.
De voormalige Britse diplomaat Tom Fletcher schreef op Twitter: ‘Nu het stof neerdwarrelt, zijn de aanvallen in Syrië geen reden tot feestvieren. Ze waren een noodza kelijke straf voor chemische aanvallen op burgers. De waarheid is dat we niet weten of ze Assad in de toekomst zullen afschrikken. Maar het is juist dat te proberen.’
Bij de Syrische oppositie overweegt teleurstelling dat de coalitie niet verder is gegaan dan dat: er werden geen militaire luchthavens gebombardeerd van waaruit helikopters vertrekken met chemische en andere bommen, noch de Syrische luchtafweer.
‘Het regime stopt vandaag met het gebruik van chemische wapens, op aandringen van Rusland’, schreef de Syrische professor Amr alAzm. ‘Het gaat nu terug naar barrel bombs (geïmproviseerde tuigen die tal van burgers doden) en andere “normale wapens’’, tot ze opnieuw chemische wapens nodig hebben in hun volgende campagnes in Rastan, Idlib of Deraa. De internationale gemeenschap spendeerde miljarden dollars en krijgt er niets voor terug.’
Het cijfer dat steeds weer naar boven komt, is dat chemische wapens in de Syrische oorlog naar schatting tweeduizend mensen hebben gedood, terwijl de totale dodentol ergens tussen de 300.000 en 500.000 wordt geschat, terwijl tienduizenden poli tieke gevangenen wegkwijnen en worden gefolterd in Assads gevangenissen, en tienduizenden anderen ‘spoorloos’ zijn.
Toch stelde de Amerikaanse president, Donald Trump, dit weekeinde trots: ‘Missie volbracht.’ De chemische wapens zijn een symbooldossier, ook al omdat de Chemische Wapensconventie die Assad in 2013 noodgedwongen ondertekende, erg duidelijk is in het verbod op de productie en het gebruik van de tuigen. Anders dan zijn voorganger, Barack Obama, kan Trump nu zeggen dat hij al twee keer militair is opgetreden na de inzet ervan – in april 2017 en zaterdag.
Derde Wereldoorlog
In vele hoeken weerklonk ook een zucht van opluchting omdat Trump, na zijn oorlogsretoriek van vorige week, koos voor een meer symbolische aanval die Rusland niet te hard in de gordijnen joeg. Er kwam dan toch geen Derde Wereldoorlog, geen begin van een poging tot regime change, geen onvoorspelbare escalatie waarbij Israël, Iran of de Libanese Hezbollah slaags raken. In plaats van een march of folly leek het gisteren bijna business as usual.
In de VNVeiligheidsraad haalde de Russische ambassadeur zaterdag haast obligaat uit naar het ‘hooliganisme’ van de VS, maar andere Russische diplomaten in Moskou lieten gisteren optekenen dat ‘er elke reden is om aan te nemen dat de VS na de aanvallen op Syrië gretig zijn om over te gaan naar een strategische dialoog’. En: ‘In de Amerikaanse regering zijn er specifieke mensen met wie het mogelijk is te praten.’
Vrij vertaald: Trump mag dan een emotionele windhaan zijn zonder enig strategisch plan, maar de haast nette manier waarop de VS en Rusland elkaar zaterdag in Syrië hebben ontzien, wil zeggen dat er ook te praten valt. Al kan dat wel bemoeilijkt worden door de nieuwe sancties tegen Moskou die de VS volgens VNambassadeur Nikky Haley vandaag zullen aankondigen.
Zelfs het regime van president alAssad bleek zaterdag, ondanks enige retoriek, best tevreden met de beperkte aanvallen. Die boden de gelegenheid om in de straten van Damascus te vieren hoe slagvaardig het regime wel is. Intussen gaat de Syrische oorlog gewoon door, want veertig procent van het grondgebied is nog niet in handen van Assad. Alleen al dit jaar, vier maanden oud, moesten nog eens 700.000 Syriërs op de vlucht voor het oorlogsgeweld.
Chemische wapens kostten naar schatting 2.000 mensen het leven, de totale dodentol ligt na zeven jaar oorlog tussen de 300.000 en 500.000