Mattis hield Trump in bedwang

Donald Trump was gewonnen voor een zwaardere aanval op Syrië. Maar zijn minister van Defensie, Jim Mattis, kon hem tot terughoudendheid bewegen.

BRUSSEL I De Franse president Emmanuel Macron klopte zich zondagavond op de borst: hij was erin geslaagd zijn Amerikaanse collega te overtuigen de aanval op Syrië te beperken tot enkele chemische installaties. Want aanvankelijk wilde Donald Trump veel harder uithalen.

Dat de militaire plannen van de Amerikaanse president vorige week ‘ambitieuzer’ waren, blijkt ook uit een reconstructie van The Wall Street Journal. Maar de zakenkrant wijst in de eerste plaats Jim Mattis aan als de man die Trump tot terughoudendheid bewoog. Zijn bijnaam als viersterrengeneraal was ‘Mad Dog’, maar ondertussen wordt hij ‘de laatste volwassene in de kamer’ genoemd. Blijkbaar heeft de president nog altijd oren naar Mattis’ ideeën, en dat is toch opvallend.

Haviken

Na het ontslag van Rex Tillerson als minister van Buitenlandse Zaken bleven in Trumps regering nauwelijks ministers over die de president tot redelijkheid konden bewegen. Bovendien verving Trump de voorbije weken de ‘redelijken’ door haviken die het buitenlands en veiligheidsbeleid een meer interventionistische rich ting willen uitsturen.

John Bolton werd aangesteld als nationale veiligheidsadviseur en op Buitenlandse Zaken neemt Mike Pompeo plaats. Die moet wel nog officieel aangesteld worden, maar tijdens de hoorzittingen in de Senaat maakte hij er geen geheim van een hardliner te zijn. Bolton is dat al zijn hele leven. De twee zitten helemaal op de lijn van Nikki Haley, Trumps invloedrijke ambassadeur in de VNVeiligheidsraad.

Verwacht werd dat vooral zij de president zouden adviseren bij de Syrische vergeldingsactie, maar de invloed van Mattis bleek veel groter dan gedacht. Hij legde de president vorige week drie mogelijke opties voor. In het meest voorzichtige scenario werden alleen Assads chemische installaties gebombardeerd. Een tweede optie was om ook andere militaire installaties te treffen. Ten slotte werd ook overwogen om Russische luchtverdedigingsinstallaties onder vuur te nemen. Die laatste optie zou zeker drie keer zo zwaar zijn uitgevallen als de aanval van zaterdag.

Weg uit Syrië

Trump wilde aanvankelijk dus zwaar terugslaan. Dat bleek ook uit de eerste tweets die hij vorig week verstuurde. Dat er Russische en Iraanse collateral damage zou zijn, vond hij blijkbaar geen bezwaar. Ook Haley was gewonnen voor de harde lijn.

Maar dat was buiten Mattis gerekend. Hij praatte lang op de president in en wees hem op de mogelijk grote gevolgen van een zware aanval. Opvallend: tijdens de discussie koos Bolton de kant van Mattis. De man die tot enkele weken geleden poneerde dat de VS hun status als wereldmacht desnoods met geweld moeten verdedigen, schakelde plots een versnelling lager.

Dat Trump nog altijd veel respect heeft voor Mattis, speelde daarbij een rol. Bovendien besefte de Amerikaanse president blijkbaar dat de derde optie het gevaar inhield dat de VS vanaf dan helemaal in de Syrische burgeroorlog gezogen zouden worden. En dat is nog altijd niet de bedoeling, integendeel. Gisteren liet Trumps woordvoerster opnieuw weten dat het nog altijd de bedoeling is de Amerikaanse troepen helemaal weg te halen uit Syrië. Maar een tijdschema wilde ze daar niet op plakken.

In het scenario waarbij ook Russische installaties onder vuur werden genomen, zou de aanval drie keer zo zwaar zijn uitgevallen

Mattis’ bijnaam als viersterrengeneraal was ‘Mad Dog’, maar intussen wordt hij ‘de laatste volwassene in de kamer’ genoemd