Elke schooldag 14 leerlingen definitief uitgesloten

CLB’s zijn ten einde raad

In slechts een schooljaar tijd, van 20152016 naar 20162017, is het aantal jongeren met gedragsproblemen met 32 procent gestegen. Over twee jaar gaat het zelfs om een verhoging met meer dan 70 procent. Dat blijkt uit het gezamenlijke jaarrapport van de Vlaamse Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB). De cijfers slaan op leerlingen uit het kleuter, lager en middelbaar onderwijs.

Het zijn niet de enige verontrustende cijfers uit het jaarrapport. Zo is het aantal leerlingen dat begeleid wordt in het kader van leerplichtproblemen met 16 procent gestegen, maar ook de tijdelijke schorsingen en de definitieve uitsluitingen nemen toe. Het aantal jongeren dat de regels consequent overtreedt, steeg in één schooljaar met 8 procent.

Acht maanden wachttijd

De negatieve trends zetten zich daarmee door. Daarbij valt de explosieve groei van probleemgedrag sterk op. In vijf schooljaren tijd steeg het aantal definitieve uitsluitingen van jongeren met 35 procent. Gemiddeld worden elke (school)dag veertien leerlingen van school gestuurd. Vooral in Brussel is de situatie problematisch, waar een op de tweehonderd scholieren uitgesloten wordt. Het gaat daarbij vooral om jongens.

Verontrustend, vindt Stefan Grielens, directeur van Vrij CLB Netwerk: ‘Vooral omdat we zien dat de doorstroom naar gespecialiseerde hulp dichtslibt. De vragen worden almaar complexer, het aantal contacten met het CLB neemt toe. Dat zet het systeem onder druk.’

Hij ziet een bottleneck bij de specifieke jeugdhulp: ‘De wachttijd voor jongeren is acht maanden. Die situatie is niet vol te houden.’

Grielens vindt dat de jeugdhulpverlening meer engagement moet opnemen. Gewoon een jongere op de wachtlijst zetten en klaar, dat kan niet meer, vindt hij. ‘De sector kan zich niet langer verstoppen achter die wachtlijsten.’ Zodra een jongere op een wachtlijst terechtkomt, moet de jeugdhulp in actie schieten. ‘Vanaf dat moment kunnen we samen een tijdelijke oplossing zoeken.’

Leerkrachten lopen zich te pletter op de gedragsproblemen, zegt Grielens. ‘Deze situatie leidt tot hopeloosheid. We moeten zo snel mogelijk de rust terugvinden.’ Waar de CLB’s om smeken, is een grondig maatschappelijk debat. ‘Deze gedragsproblemen leiden al snel tot discussies over het Mdecreet (dat inclusiever onderwijs beoogt, red.), terwijl dat niet het juiste antwoord is. ’

‘De jeugdhulp kan zich niet langer verstoppen achter de wachtlijsten’

STEFAN GRIELENS Vrij CLB Netwerk

Ook goed nieuws

Niet alles is negatief. Pestgedrag onder de schoolgaande jeugd blijft dalen, van 20152016 naar 20162017 zelfs met 10 procent. Een positieve evolutie, vindt Grielens. ‘De sensibilisering rond pesten heeft sterk geholpen. Pesten wordt maatschappelijk minder aanvaard en dat vindt ook zijn ingang in scholen.’

Ook het aantal scholieren en leerlingen met dyscalculie en dyslexie is in vrije val. Het aantal leerlingen met een diagnose voor dyslexie én dyscalculie valt met 14 procent terug. Volgens Grielens heeft dat te maken met de aanpak in de klas: als een leerkracht diverser lesgeeft, zijn er minder kinderen met ‘problemen’, omdat ze niet langer buiten de norm vallen.

‘In labels denken maakt stilaan plaats voor denken in functie van concrete onderwijsbehoeften’, staat nog in het jaarrapport.

‘Veel van de maatregelen die een leerkracht kan nemen, ondersteunen niet één of meerdere individuele leerlingen, maar komen de hele klasgroep ten goede.’