ZIJN WE NU ALLEN CULTUURCHRISTENEN?

Ook in de zaakBerger speelt de angst voor het hellend vlak

Dat een chassidische jood de hand van een vrouw niet wil schudden, bedoelt hij niet als een belediging. Velen voelen het niettemin aan als een belediging. Is het dan een belediging? En genoeg belediging om hem moreel onaanvaardbaar te achten op de verkiezingslijst van een grote partij? Via de opportunistische zet om een chassidische jood op de lijst in Antwerpen in stelling te brengen, katapulteerde CD&V de vermaledijde islamdiscussie naar het hart van de partij. Scheuren en kraken doet het. Alle onverteerde besluiteloosheid over normen en waarden, religie en verlichting, onverdoofd slachten en hoofddoeken en vrouwen, kortom de plek die religie in het publieke leven mag innemen, ligt open en bloot op straat. CD&V blijkt diep verdeeld. De rechterflank veert fluks op. Vooral toont de partij haar mateloos gebrek aan overtuiging. Over een kwestie die haar essentie raakt.

Misschien kan Kris Peeters zijn chassidische kandidaat vandaag alsnog aankondigen met een passioneel pleidooi voor het recht op fundamentele religieuze diversiteit. Makkelijk zal het nooit worden. Maar wie een kandidaat op de lijst zet die niet wou dat in inburgeringscursussen gepraat wordt over abortus of het homohuwelijk, die liever geen vrouwen heeft als lesgever voor chassidische mannen, die een puriteinse gemeenschap vertegenwoordigt die jongens en meisjes strikt scheidt, en die geen vlees van verdoofd geslachte dieren zal eten, die moet weten dat hij een risico neemt en veel uit te leggen heeft. Wat Peeters zich blijkbaar pas gisteren realiseerde.

Maar soms loont het om een lans te breken voor wat politiek onverteerbaar schijnt. In de storm aan eensgezinde afwijzingen leek het gisteren wel dat we alleen politiek van mening willen verschillen met mensen die er ongeveer hetzelfde over denken en dezelfde etiquette hanteren. De rest moet ‘streng veroordeeld’, in de woorden van Vlaams minister van Inburgering Liesbeth Homans. Zo smal wordt de democratie dus. Ultraorthodoxe joden blijven beter in hun eigen cultuur. Moslimpartijen kunnen in de ban geslagen worden.

Niet eens in de achtergrond speelt ook bij de zaakBerger de angst voor het hellend vlak. Straks ontmantelen ze de democratie met hun soumission. Een ander hellend vlak is realistischer. De Europese geschiedenis is niet alleen de verlichting. Minstens zo fundamenteel was het bloedige gevecht voor het recht op religieuze eigenheid en diversiteit. De nieuwe unanieme afkeer van ‘gebruiken’ die volgens CD&V’er Hendrik Bogaert ‘niet compatibel zijn met het cultuurchristendom’, doet bepaald ongemakkelijk aan. We weten waar dat hellend vlak toe leidde. Na eeuwen jodenhaat krijgt de eerste ultraorthodoxe joodse kandidaatpoliticus een bepaald kille en karikaturale ontvangst.