Een caféruzie van nationaal belang Belang
Acht Spaanse jongeren die, na een nachtje stappen, leden van de Guardia Civil hebben geslagen, staan terecht voor terrorisme en riskeren jaren cel.
BRUSSEL I Wat voor acht Spaanse jongeren begon als een ordinaire, door de alcohol serieus uit de hand gelopen, caféruzie met de politie, zou kunnen eindigen met een celstraf van 12 tot 62 jaar.
De feiten. Op een oktoberavond in 2016 gaan een luitenant en een sergeant van de Guardia Civil, samen met hun echtgenotes, op café in Alsasua. Dat stadje ligt in een streek in Navarra waar sympathie bestaat voor de Baskische afscheidingsbeweging ETA en waar de leden van de Guardia Civil vaak met de nek worden aangekeken.
Om vier uur ’s nachts komt een man binnen die ruzie zoekt met de politieagenten. Volgens zijn verklaringen achteraf was hij boos omdat hij boetes had gekregen voor verkeersovertredingen en voor zijn deelname aan een betoging voor de vrijlating van ETAgevangenen.
De jongeren in de bar komen de man bijstaan en de woorden worden heftiger: ‘We zouden jullie moeten doodslaan omdat jullie van de Guar dia Civil zijn’, zou er een hebben geroepen. Wanneer de ordehandhavers en hun echtgenotes de bar willen verlaten, moeten ze door een haag van woedende Basken en krijgen ze slaag. De slachtoffers houden er een gebroken enkel, kneuzingen en psychologische problemen aan over.
Al de dag na het incident betuigt de Spaanse premier Mariano Rajoy in een tweet zijn steun aan de agenten die slachtoffer zijn geworden van ‘brutale agressie’. ‘Er zal geen straffeloosheid zijn’, schrijft hij.
Begin deze week is het proces over het incident begonnen.
Delicaat
Het is alweer een uiterst delicate zaak voor Spanje, omdat het – al naargelang de lezing van de feiten – gaat om een banale caféruzie dan wel om radicale jongeren die de ordediensten hebben bedreigd.
Die laatste visie wordt gevolgd door de betrokken magistraat, Carmen Lamella. Zij is ook de onderzoeksrechter bij de Audiencia Nacional die vindt dat de Catalaanse separatistische regering zich schuldig
‘De definitie van terrorisme omvat nu zoveel misdrijven dat ze eigenlijk geen zin meer heeft’ AMNESTY INTERNATIONAL
heeft gemaakt aan ‘rebellie’ en dus 25 jaar celstraf riskeert. Daarom komt ook deze zaak voor de Audiencia Nacional, de rechtbank die specifieke misdrijven, waaronder terrorisme, behandelt.
Vage definitie
Dat de banale caféruzie het tot in de Audiencia Nacional schopt, komt door de aanpassingen in artikel 573 van de Strafwet, die nu een heel ruime definitie van terrorisme hanteert. Een té ruime definitie, vindt Amnesty International, de ngo die ten tijde van de aanpassingen in de wet, in 2015, aan de alarmbel trok. ‘De definitie omvat nu zoveel misdrijven dat ze eigenlijk geen zin meer heeft’, stond toen in het persbericht. ‘Sommige onderdelen van het artikel zijn zo vaag dat zelfs een doorgewinterde advocaat moeite zou hebben om te weten wat een terreurdaad is.’
Omdat ze onder artikel 573 vallen, zitten drie van de acht verdachten sinds november 2016 in voorhechtenis in Madrid, een kleine vierhonderd kilometer van hun woonplaats in Navarra. Ze krijgen maar beperkt
bezoekrecht.
Schoolvoorbeeld
Op het proces betoogde de openbare aanklager dat de verdachten zich schuldig gemaakt hebben aan ‘terroristische verwondingen’. De 12,5 jaar straf die daarop staan, vermenigvuldigt hij met vier, omdat er vier slachtoffers zijn.
Een van de jongeren wordt ook nog aangeklaagd voor terroristische bedreigingen, omdat hij had geroepen dat de agenten ‘elke keer als ze zich daar zouden laten zien, zo zouden worden behandeld’. Hij riskeert 62,5 jaar celstraf.
De caféruzie heeft intussen de nationale media gehaald omdat critici van de antiterreurwet in deze zaak een schoolvoorbeeld zien van fout beleid. Amnesty International vindt dat de terreuraanklacht moet vervallen. De in onmin gevallen onderzoeksrechter Baltasar Garzón schrijft in El País zelfs dat de Spaanse overheid een aantal wetten zo breed heeft gedefinieerd dat ze bruikbaar zijn om politieke doeleinden te dienen.