Macron duwt, Merkel remt
Een gezamenlijke persconferentie in Berlijn legde de verschillende visie bloot tussen Angela Merkel en Emmanuel Macron over de verdieping van de economische en monetaire unie. Ze hebben tot eind juni om een compromis te vinden.
BRUSSEL I ‘Duitsers houden van discipline en minder van solidariteit. En de Fransen houden juist van solidariteit en minder van discipline.’ Die uitspraak van Pascal Lamy, die jarenlang kabinetschef was van voormalig Commissievoorzitter Jacques Delors, verklaart waarom de Duitse bondskanselier Angela Merkel op de rem staat bij de ambitieuze plannen voor de Europese Unie van Emmanuel Macron.
De Duitse kanselier ontving de Franse president gisteren in Berlijn voor een werkbezoek. De twee blijven van plan om op de Europese top van eind juni een roadmap op tafel te leggen voor de verdere uitbouw van de Europese Unie.
Merkel erkende op de gezamenlijke persconferentie dat er ‘belangrijke beslissingen voor een herstichting van de EU’ nodig zijn inzake asiel en migratie, buitenlands beleid en defensie, én de eurozone.
Nog maar weinig waarnemers geloven dat er een grote sprong voorwaarts mogelijk is wat dat laatste betreft. ‘We zijn het eens dat de eurozone nog niet crisisbestendig genoeg is’, verklaarde Merkel. Maar Berlijn en Parijs verschillen van mening over wat er precies moet gebeuren om dat te verhelpen. ‘Er zijn Duitse en Franse voorstellen’, zei de Duitse kanselier eufemistisch.
‘JumboRaad’
Er is al geen sprake meer van een aparte begroting voor de eurozone om investeringen te doen in landen die het economisch moeilijk hebben, waar Macron van droomde. De onenigheid slaat op de omvorming van het Europees noodfonds ESM tot een Europees Monetair Fonds en de vervollediging van de bankenunie (zie inzet).
‘Ik ben optimistisch over de bankenunie’, zei Merkel. Maar zij benadrukte dat solidariteit afhankelijk is van verantwoordelijkheid, de af bouw van risico’s in de banksector en de versterking van het concurrentievermogen.
Daarom lanceert ‘Mutti’ het idee van een ‘JumboRaad’: een paar keer per jaar zouden de ministers van Financiën van de eurozone het gezelschap krijgen van hun collega’s van Economie. Dat zou ertoe moeten leiden dat er op die bijeenkomsten meer aandacht gaat naar structurele hervormingen die de concurrentiepositie van de lidstaten versterken.
Kritiek op Merkel
Macron erkende dat er een betere afstemming tussen verantwoordelijkheid en solidariteit nodig is, maar vindt dat er op het eerste vlak al heel veel gebeurd is. Hij legde de nadruk op de lacunes op het tweede vlak.
‘Een monetaire unie kan niet bestaan zonder elementen van convergentie’, merkte de Franse president op. Om de sterke en zwakke economieën naar elkaar te doen toegroeien, zijn er instrumen ten nodig die solidariteit bevorderen, zoals een budget voor investeringen. ‘We kunnen niet vooruitgaan als er geen elementen van solidariteit zijn.’
Bij Merkel speelt niet alleen de Duitse voorkeur voor discipline; ze is ook politiek verzwakt. Haar meerderheid heeft slechts 44 zetels op overschot in de Bundestag. Ze moet rekening houden met een hardnekkige opstelling van haar eigen CDU/CSUfractie, die opgejaagd wordt door de rechtspopulistische Alternative für Deutschland en de liberale FDP.
Die remmende houding komt Merkel bij Duitse proEuropese commentatoren op felle kritiek te staan. ‘Zelden heeft een Franse president de zwakte van een Duitse regering blootgelegd als Macron’, schrijft de Süddeutsche Zeitung. ‘Macron spreekt over de redding van Europa. De kanselier en haar partij discussiëren over de vraag of ze bereid zijn een beetje meer geld te geven.’