‘Dat de Antwerpse haven een draaischijf is van de louche handel in tweedehandsauto’s is een publiek geheim’

In de haven van Antwerpen worden tweedehandsauto’s op weg naar Afrika volgepropt met oude televisies, ijskasten en computers, blijkt uit een VNstudie.

BRUSSEL I België is de op twee na belangrijkste uitvoerder van afgedankt elektrisch en elektronisch materiaal naar Nigeria. Meer dan een kwart daarvan – ruim 15.000 ton – is onbruikbaar en dat is illegaal. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de Universiteit van de Verenigde Naties.

Voor de studie werd de stroom van gebruikte elektrische en elektronische apparaten in twee havens nabij de Nigeriaanse kuststad Lagos onder de loep genomen. Daaruit blijkt dat er elk jaar ongeveer 60.000 ton aan dergelijk materiaal Nigeria binnenkomt, vooral vanuit Duitsland (12.000 ton) en het Verenigd Koninkrijk (11.700 ton). Maar ook België, goed voor 5.660 ton vooral via de Antwerpse haven, scoort opvallend hoog.

Niet in containers

Het gros van de afgedankte elektronische producten wordt niet in containers vervoerd, maar in tweedehandswagens bestemd voor de Nigeriaanse markt. Die zijn goed voor liefst 70 procent van het elektronische afval. Dat levert voor de uitvoerder niet alleen plaatsbesparing op, staat in het VNrapport, maar het is ook een manier om controles te vermijden.

Van de elektronica in de tweedehandsvoertuigen bleek maar liefst 98 procent uit de EU afkomstig. ‘De export van elektronica in voertuigen is efficiënt voor de rederijen omdat ze zo kostbare ruimte opvullen tijdens het vervoer’, zegt Percy Onianwa, een van de auteurs van het rapport. Lcdtelevisies en schermen vormen qua gewicht de grootste categorie van invoer in Nigeria (18 procent). Ruim de helft daarvan is defect. Maar ook CRTtelevisies en monitors, fotokopieermachines, koelkasten en desktopcomputers worden vanuit de EU massaal in Lagos gedumpt.

Draaischijf Antwerpen

Dat de Antwerpse haven een draaischijf is van de louche handel in tweedehands voertuigen is een publiek geheim. Alleen was het lang onduidelijk hoe groot het probleem was.

In 2010 werden in alle Belgische havens slechts 148 tweedehandswagens onderschept die klaar stonden om met afval aan boord te vertrekken. Maar 99 procent van de voertuigen op de kaaien wordt niet gecontroleerd, antwoordde minister van Financiën Didier Reynders (MR) dat jaar desgevraagd in het parlement.

Het rapport van de VN onderstreept nogmaals dat dit slechts het topje van de ijsberg is. De 60.000 ton die Nigeria elk jaar binnenkomt, kan je vergelijken met een file vrachtwagens van tien kilometer lang. Daarom moeten er volgens het rapport niet alleen in Nigeria betere controles komen, ook de landen van oorsprong in de EU moeten nauwer toezien op de uitvoer van afgedankte elektronica.