‘Ik ben er klaar voor. Dit moet lukken’
‘Ik wil een leven zoals mijn broers.
Na meer dan 30 jaar geïnterneerd te zijn, voelt Philippe Alen zich klaar om terug te keren naar de samenleving. Angst om te hervallen, heeft hij niet.
‘Ik ga op een appartement wonen in Hasselt, waar ik vandaan kom en waar ik mij ambulant zal laten begeleiden. In twee woon zorgcentra doe ik er ook vrijwilli gerswerk, in de cafetaria’, zegt Philippe Alen (62), wanneer we hem spreken in het Universitair Psychiatrisch Centrum SintKa millus in Bierbeek.
‘Ik zou graag nog werken, maar waar kan ik nog terecht? Ik ben blij met wat ik kan doen. Ik kijk er echt naar uit om naar de samenle ving terug te keren. Ik heb geen glazen bol, maar ik voel me er klaar voor. Dit moet lukken.’
De periode waarin Philippe is geïnterneerd is intussen langer dan die waarin hij een vrij man was. Een alcoholprobleem bracht hem als jongeman met het ge recht in aanraking. Sindsdien ver huisde hij, met tussenpozen, van gevangenis naar psychiatrie. En ik hoop weer een vaste relatie te hebben.’
Vlucht naar Spanje
‘Ik was 27, werkte in de horeca en ging naar een wijnbeurs’, ver telt hij. ‘Daar ben ik te veel in de drank gevlogen. Ik had een alco holprobleem, niet van die aard dat ik met de fles ging slapen en opstond. Maar als ik dronk, kon ik er stevig invliegen. Na de beurs stapte ik in de verkeerde auto. Toen ik die niet aan de praat kreeg, gooide ik uit woede mijn pijp op de achterbank. De auto brandde volledig uit.’ Hij riskeer de drie jaar celstraf. In beroep werd hij tot zijn verrassing geïn terneerd. ‘Ik wist niet eens wat het betekende.’
Na drie maanden verblijf op de neurologische afdeling van het voormalige Salvatorziekenhuis in Hasselt vluchtte Philippe met zijn vriend naar Spanje. Om pas twaalf jaar later naar België terug te ke ren. Al die tijd bleef hij uit handen van het gerecht. ‘Het plan was eerst om drie maanden op vakantie te gaan’, zegt hij. ‘In het hotel in Madrid waar we verbleven, kreeg ik de aanbieding om in het restaurant als sommelier te werken. Dat heb ik twee jaar gedaan. Op Mallorca heb ik nog eens tien jaar hetzelfde werk gedaan.’
‘De Spaanse wegpolitie heeft me vaak tegengehouden voor controle. Ook toen ik in Spanje een vergunning moest aanvragen om te mogen werken, was ik bang om tegen de lamp te lopen. Maar ik werd nooit gezocht. Wie in België is geïnterneerd, is dat voorbij de landsgrens blijkbaar niet meer.’
Terug naar de gevangenis
Na de dood van zijn vriend ging Philippe terug bij zijn moeder wonen. ‘Ik wist wat de gevolgen zouden zijn. De politie stond me op te wachten. Sindsdien is mijn internering elke drie jaar verlengd. Elke keer vroeg ik de kamer ter bescherming van de maatschappij (die over de duur van internering beslist, red.) of ik er niet vanaf kon raken. Ik had toch geen moord gepleegd? Er zijn moordenaars die minder lang hebben gezeten dan ik. “We moeten het nog eens bekijken”, was het antwoord.’
Het probleem was dat Philippe herviel in drankgebruik en dat hij daardoor zijn voorwaarden niet naleefde. ‘Ik heb in mijn leven slechts één misdrijf gepleegd, die brandstichting, maar sindsdien blijft die fout mij achtervolgen. Ik heb een paar keer positief geblazen en daarmee mijn voorwaarden geschonden. Telkens moest ik een tijdje terug naar de gevangenis, de laatste keer naar Turnhout in 2015. Daarna ben ik naar Bierbeek gekomen. Hier heb ik grote stappen vooruit gezet.’
Vandaag neemt Philippe medicatie, waardoor hij geen drank meer kan verdragen. ‘Ik voel er ook geen behoefte meer toe. Ik lees nog altijd de wijnrecensies in de weekendkrant, en ik weet nog altijd hoe een topwijn smaakt. Maar ik kan ervan afblijven en nu ook genieten van een koffietje.’
Sinds negen maanden verblijft hij in de open afdeling rehabilitatie. Daar stoomt het UPC SintKamillus patiënten na een behandelperiode in een gesloten afdeling klaar om terug te keren naar de samenleving. Philippe is de oudste van de leefgroep, en volgens zijn begeleider een voorbeeldpatient. Na een lang residentieel traject is hij klaar voor een ambulant traject in Hasselt. De kamer ter bescherming van de maatschappij moet hem nog formeel de toelating geven. Mogelijk weet hij ook snel of hij definitief van het etiket ‘geïnterneerd’ verlost is.
Beeldvorming
Hoe zeker is Philippe dat hij straks niet weer hervalt? ‘Ik ben goed omringd. In Hasselt blijf ik een keer per maand naar een psycholoog en psychiater gaan.’
‘Ik heb al zoveel mensen zien hervallen en hier terug zien staan’, zegt hij. ‘Ik weet dat het kan, maar dat zou absurd zijn. Ik wil een leven zoals mijn broers. Zonder alcohol. En ik hoop weer een vaste relatie te hebben. Dan zal ik mijn verleden niet verbergen.’
Dit weekend trapt Philippe mee de campagne van Te Gek?! over internering op gang, letterlijk. Hij zal met andere geïnterneerden van Antwerpen naar het UPC in Bierbeek fietsen. Hij hoopt ermee bij te dragen tot een betere beeldvorming. ‘Dat geïnterneerden niet allemaal gevaarlijke mensen zijn die beter in de vergeetput worden gestopt’, zegt hij.
‘Ik heb ze te vaak gezien, mensen die geïnterneerd zijn en aan hun lot worden overgelaten. Ik heb er ook soms nog moeilijk mee dat ik door één misdrijf zo lang geinterneerd ben. Als ik toen had geweten wat ik nu weet, dan had ik liever een gevangenisstraf gekregen en mijn straf uitgezeten. Je weet wanneer internering begint, maar niet wanneer het eindigt.’
PHILIPPE ALEN