Merkel krijgt er geduchte tegenstander bij

In Duitsland heeft de SPD rijzende ster Andrea Nahles als nieuwe voorzitter gekozen. Zij moet de partij opnieuw relevant maken.

BRUSSEL I Op voorhand werd gefluisterd dat het mooi zou zijn, mocht Andrea Nahles op het SPDcongres met 75 procent van de stemmen de nieuwe voorzitter van de Duitse sociaaldemocraten worden. Nahles behaalde gisteren maar 66,35 procent. Haar tegenkandidate Simone Lange, die zich als de kandidaat van de vernieuwing had geprofileerd, ging met bijna een derde van de stemmen aan de haal.

Het geeft nog maar eens aan hoezeer de SPDleden snakken naar verandering. In maart vond een op de drie leden ook al dat de partij niet in de regering moest stappen. Hun partij had bij de laatste parlementsverkiezingen het slechtste resultaat ooit behaald.

Op apegapen

Andrea Nahles (47) weet wat haar te doen staat: nu zij het nieuwe gezicht van de partij is, moet er ook een nieuw elan komen. De sociaaldemocratie ligt, op enkele uitzonderingen na, in Europa op apegapen en is wanhopig op zoek naar een politieke marsrichting die haar weer relevant kan maken.

Met maar 66 procent van de stemmen, vragen critici zich af of Nahles wel voldoende draagvlak zal hebben om de partij op een nieuw spoor te zetten. Het is ook nog niet duidelijk welke richting ze wil uitgaan.

Hoe kan de partij weer grote bevolkingsgroepen aanspreken, zonder in te binden op haar principes? Hoe kan ze haar oude kiezers terughalen die zowel naar Die Linke en Die Grünen zijn gegaan als naar de populistische Alternative für Deutschland (AfD)? Het is een thema waarmee bijna alle sociaaldemocraten worstelen.

Nahles staat bovendien in een spreidstand. Haar partij heeft in de regeringMerkel enkele sleutelministeries gekregen, waaronder Financiën, Buitenlandse Zaken en Arbeid. Zij zal erover moeten wa ken dat de SPD deze regeerperiode zeer zichtbaar is. Maar regeren betekent normaal ook compromissen sluiten en de vraag zal zijn hoever de SPDministers willen gaan om de regeringMerkel staande te houden. Het is niet evident voor een partij om zich duidelijk te profileren én tegelijk een trouwe coalitiepartner te zijn.

Maar in haar eerste toespraak als nieuwe partijvoorzitter zei Nahles dat ze zou bewijzen dat het mogelijk is om tegelijk in de regering te zetelen én de partij te vernieuwen.

Buiten de lijntjes

Bondskanselier Merkel krijgt er een geduchte tegenstander bij. Er wordt nu al zwaar aan Merkels rechterkant getrokken door conservatieve christendemocraten van de CSU, de zusterpartij van de CDU die zich als doel heeft gesteld om de AfD de wind uit de zeilen te halen. De SPD, die een betere werking van de Europese Unie hoog in het vaandel draagt, botst op de behoudsgezindere christendemocraten, die de roep om meer solidariteit tussen de eurolanden met argusogen bekijken.

Nu krijgt Merkel er bij de SPD een voorzitter en fractieleider bij, die er alles aan zal doen om de partij een duidelijk profiel te geven. Nahles heeft Merkel al gewaarschuwd dat ze een ‘oncomfortabele partner’ zal worden.

Vorige week vertelde de belangrijke SPDpoliticus Carsten Schneider het persagentschap Bloomberg dat Andrea Nahles ervoor gekozen heeft om geen lid te worden van de regeringMerkel, net om zich niet te moeten inhouden in haar kritiek op voorstellen van de bondskanselier. Nahles is ook aan het werken aan een groep invloedrijke politici, die samen met haar – maar los van de regering – over visie en beleid moet waken. Het lijkt er dus op dat de nieuwe SPDvoorzitster zich ver buiten het coalitieakkoord zal wagen om het profiel van haar partij in de verf te zetten.

Vergeet niet dat Nahles, in vergelijking met Angela Merkel nog vrij jong is. Met haar 47 jaar heeft ze nog een lange politieke loopbaan in het verschiet. Ze kan de komende jaren gebruiken om aan haar zichtbaarheid te werken en de bevolking te tonen dat haar partij wel degelijk op de politieke agenda weegt.

Bondskanselier Merkel is 63 en aan haar laatste ambtstermijn bezig. Zij moet deze regeerperiode constant laveren tussen links en rechts in haar coalitie. Ze heeft daarbij ook nog een mondig, kritisch parlement tegenover zich, waarin de winnaars van de verkiezingen de oppositie vormen. Nu komt daar nog Andrea Nahles bij, die geen kans mag laten liggen om te tonen dat de SPD er in Duitsland wel degelijk toe doet.

Nahles staat met haar SPD in een spreidstand. Het is niet evident voor een partij om zich te profileren én een trouwe coalitiepartner te zijn

Nahles heeft Merkel al gewaarschuwd dat ze een ‘oncomfortabele partner’ zal worden