‘Cruciaal wie de aandelen van Brussels Airport koopt’
De Belgische overheid moet hopen dat de aandelen van Brussels Airport niet bij een hefboomfonds terechtkomen.
De komende maanden moet duidelijk worden wie het belang van het financiële fonds Macquarie, dat 36 procent in Brussels Airport bezit, zal kopen. De aandeelhouders gaan natuurlijk voor het hoogste bod. Er circuleren prijzen van mogelijk 1,5 miljard tot 2 miljard euro.
Maakt het voor de Belgische overheid, die zelf een kwart van de aandelen heeft, uit bij wie de aandelen terechtkomen? ‘Zeer zeker’, zegt de Antwerpse transport en haveneconoom Eddy Van de Voorde. De luchthaven is van cruciaal belang voor de economie. Dat zegt ook Stijn Decock, hoofdeconoom van de werkgeversorganisatie Voka. ‘Rechtstreeks is de nationale luchthaven goed voor circa 1 procent van onze economie, maar indirect is dat een veelvoud’, zegt Decock. In absolute cijfers was de directe bijdrage in 2015 goed voor een toegevoegde waarde van 3,2 miljard euro. De directe tewerkstelling kwam uit op 20.000 jobs, de indirecte op 40.000, of samen 60.000 banen.
Denken op lange termijn
Los van die cijfers is de luchthaven vooral belangrijk voor de aantrekkingskracht en daarmee de competitiviteit van de economie. Bedrijven en organisaties vestigen zich het liefst in landen die verbonden zijn met de rest van de wereld. Een luchthaven moet er dus over waken dat er veel luchtvaartmaatschappijen actief zijn die zowel korte vluchten als verre bestemmingen aanbieden. ‘Het is dus belangrijk wie de aandelen van de luchthaven bezit’, zegt professor Eddy Van de Voorde. ‘Ideaal zou zijn dat het pensioenfonds Ontario Teachers, dat nu al 39 procent in handen heeft, de aandelen koopt. Maar dat lijkt niet te zullen gebeuren.’
Een pensioenfonds zoals Ontario Teachers heeft een uitgesproken langetermijnstrategie. Het ziet een investering in een lucht
‘Ideaal zou zijn dat het pensioenfonds Ontario Teachers, dat nu al 39 procent in handen heeft, de aandelen koopt’
EDDY VAN DE VOORDE
Transport en haveneconoom
‘Het zou leuk zijn als de volgende aandeelhouder een Belgische partij zou zijn. Maar de overheid moet niet zelf aan het roer staan’
STIJN DECOCK
Hoofdeconoom Voka
haven als een bron van stabiele inkomsten die over de lange termijn verzekerd zijn. Bovendien gaat het om groeiende inkomsten, want Zaventem heeft belangrijke uitbreidingsplannen.
Maar iedereen kan op de aandelen bieden. Ook hefboomfondsen en privateequityspelers kunnen dus interesse hebben. Dat zijn typisch partijen met een financiële kortetermijnstrategie. ‘De strategie van hedgefunds staat diametraal tegenover die van een pensioenfonds’, zegt Van de Voorde.
Blokkeringsminderheid
In dat opzicht vindt hij het belangrijk dat de Belgische staat zijn belang van 25 procent plus één aandeel aanhoudt. Dat is technisch een blokkeringsminderheid, waardoor de overheid bepaalde verrichtingen kan verhinderen. Een (forse) kapitaalvermindering bijvoorbeeld.
Moet de overheid zelf bieden op de aandelen en de privatisering die minister Johan Vande Lanotte in 2004 doorvoerde dan deels terugdraaien? ‘Nee. De overheid heeft te weinig kennis om zelf zo’n luchthaven uit te baten’, zegt Van de Voorde.
Volgens Stijn Decock (Voka) is de nationaliteit van de eigenaar niet belangrijk, maar wel de strategie. ‘Het moet iemand zijn die een langetermijnstrategie voert en een visie op lange termijn heeft. De overheid moet daarover waken, maar ze moet niet zelf achter het roer staan.’
Plaatselijk monopolie
Decock ziet een luchthaven als een plaatselijk monopolie, waarbij regulering en toezicht van groot belang zijn. Hij redeneert dat de overheid strikte normen inzake infrastructuur, stiptheid en connectiviteit kan opleggen, waaraan de luchthaven moet beantwoorden. Maar, waarschuwt Van de Voorde, in de praktijk moet van regulering niet veel verwacht worden: ‘Je regulering kan niet sterk afwijken van wat internationaal gebruikelijk is en daar is het eerder de International Air Transport Association (Iata) die bepaalt wat kan en niet kan. Regulering is in deze geen sterk wapen.’
Ook Decock vindt niet dat de overheid zelf aandelen moet bijkopen in Brussels Airport. ‘Een overheid die een soort monopolie uitbaat, doet dat niet noodzakelijk beter.’ Decock merkt op dat pensioenfondsen wellicht een geschikte aandeelhouder kunnen zijn. ‘Het zou leuk zijn als de volgende aandeelhouder een Belgische partij zou kunnen zijn. Het voordeel daarvan is dat het spaargeld dan in de eigen economie wordt geïnvesteerd en de dividenden die Brussels Airport uitbetaalt, terugvloeien naar de Belgische economie.’