Fake news bedreigt vaccinaties (ondanks het Vlaamse voorbeeld)

Door nonchalance en complottheorieën zijn vaccinaties niet zo vanzelfsprekend meer. Een gevaarlijke evolutie, oordeelt Europa. Een strijdplan ligt klaar. Met Vlaamse input.

BRUSSEL I Ruim drie keer meer gevallen van mazelen zijn er vorig jaar vastgesteld in vergelijking met 2016. De kroep maakt nog steeds slachtoffers. Van polio is Europa gevrijwaard, maar de vraag is hoelang nog. En dat terwijl de inentingen tegen seizoensgriep voor de oudere bevolking onder de doelstellingen blijven.

De Europese Commissie maakt zich zorgen over het slabakkende vaccinatiebeleid van haar lidstaten. Fake news is daar een van de redenen voor, zegt bevoegd commissaris Vytenis Andriukaitis. Volgens hem circuleren er misvattingen in de publieke opinie over vaccinaties. Die laten de voordelen ervan onvermeld, stellen de wetenschap die erachter zit in vraag en verspreiden angst over de mogelijke neveneffecten.

Voorbeeld Vlaanderen

Zo is er in Italië vorig jaar een discussie geweest of je kinderen al dan niet verplicht laat inenten tegen onder meer mazelen. Het is er zelfs uitgegroeid tot een verkiezingsthema. ‘Terwijl de noodzaak toch duidelijk was nadat er meerdere tieners waren gestorven door een uitbraak van de mazelen.’

Dat zegt professor Pierre Van Damme, een wereldwijd bekend vaccinoloog die verbonden is aan de UAntwerpen. ‘Complottheorieën doen de ronde, sociale media verspreiden verhalen die niet kloppen, antivaccinatiebewegingen poken het vuur op. De impact op de volksgezondheid. is groot.’

Temeer omdat er zich een zeke re nonchalance heeft meester gemaakt van een aantal ouders, zo ziet Van Damme. ‘Omdat die infectieziektes bijna niet meer voorkomen in Europa, vragen ouders zich af of dat echt nog allemaal wel nodig is. Of ze vergeten het.’

Voor de rest van Europa is Vlaanderen een van de voorbeelden, zegt Van Damme. De vaccinatiegraad voor peuters anno 2016, het tijdstip van de laatste studie hierover, zit flink boven de 90 procent. Van Damme: ‘Wij leiden onze gezondheidswerkers goed op: niet alleen de artsen, maar ook de verplegers en apothekers. Ook zij zijn overtuigd van het belang van vaccins, ze kunnen er ouders juist en rustig over informeren.’

Maar Vlaanderen mag niet op zijn lauweren rusten, waarschuwt Van Damme. Eind jaren 90 daalde het aantal vaccinaties in het Verenigd Koninkrijk plots nadat een dokter beweerd had een verband te hebben aangetoond tussen vaccinaties en autisme. De overheid moest alle zeilen bijzetten.

Om de vaccinatiegraad over heel Europa naar boven te krijgen, stelt de Europese Commissie voor om onder meer gezondheidswerkers beter op te leiden en een toegankelijke website te maken voor burgers, met begrijpelijke en correcte informatie.

‘Omdat sommige ziektes bijna niet meer voorkomen in Europa, vragen ouders zich af of het echt nog allemaal wel nodig is’ PIERRE VAN DAMME Vaccinoloog (UAntwerpen)

Zo wil Europees commissaris Andriukaitis – opgeleid als arts – nog eens klaar en duidelijk stellen dat vaccinaties beperkte bijwerkingen hebben, maar niet tot ernstige ziektes leiden. ‘Ze zijn veilig. En ze beschermen jaarlijks miljoenen mensen tegen ziektes.’

Van Damme heeft meegewerkt aan het initiatief. ‘Ik ben blij dat Europa dit weer in goede richting tracht te krijgen. Het is nodig.’

In Vlaanderen is alleen het poliovaccin verplicht. Maar de vaccinaties tegen difterie, tetanus, kinkhoest, hersenvliesontsteking, hepatitis B, pneumokokken, het rotavirus, mazelen, bof, rubella en baarmoederhalskanker zijn sterk aanbevolen en maken deel uit van het vaccinatieschema van Kind & Gezin.